>>Khai thác mỏ từ tiểu hành tinh

Công ty gây chú ý lớn vì các nhà sáng lập và cung cấp tài chính đều là những người nổi tiếng, trong đó có đạo diễn phim/nhà thám hiểm James Cameron, người đồng sáng lập Google Larry Page và cựu chuyên gia của Microsoft gồm Eric Schmidt, Ross Perot Jr. và Charles Simonyi. Các nhà sáng lập nói rằng họ sẽ thực hiện những dự án mạo hiểm nhằm kết hợp “thám hiểm không gian và khai thác tài nguyên” để tạo thêm hàng nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu.
 
Nhưng hàng nghìn tỷ USD này sẽ thuộc về ai – về công ty, hay mọi người? Một công ty tư nhân có quyền khai thác một hành tinh, hay các thiên thể khác trong vũ trụ như mặt trăng, hành tinh và thiên thạch là sở hữu chung của mọi người trên trái đất?

“Luật về vấn đề này chưa rõ ràng,” Henry Hertzfeld, giáo sư chính sách vũ trụ và quan hệ quốc tế ở ĐH George Washington, nói. “Có rất nhiều ý kiến và quan điểm về vấn đề này, và không ai hoàn toàn đúng vì vấn đề này rất phức tạp”. 

Theo GS. Dula, Hiệp ước và một nghị quyết của Liên Hợp quốc nói rằng bản thân các chính phủ có trách nhiệm quản lý việc sử dụng không gian của người dân và các công ty nằm trên lãnh thổ của họ.
Do đó, vì các tỷ phú lập nên Công ty Planetary Resources là người Mỹ và thành lập công ty ở Mỹ, nên chính phủ Mỹ có trách nhiệm xét duyệt dự án của họ, và Hiến pháp Mỹ cũng bảo đảm họ được làm như vậy. Bản Hiến pháp sử đổi lần thứ 10 nói rằng quyền khai thác hành tinh thuộc về mọi người. “Tôi rất vui mừng nói rằng hiện nay người Mỹ và các công ty mà họ lập nên được tự do tiến hành các hoạt động khai mỏ ngoài vũ trụ vì mục đích thương mai, vì hoạt động này không bị cấm bởi luật pháp liên bang và nhiều bang,” Dula nói.

Nhưng không phải ai cũng đồng ý với quan điểm này. Frank Lyall, giáo sư luật cộng đồng ở ĐH Aberdeen (Scotland) và là giám đốc Viện luật vũ trụ quốc tế, và Paul Larsen, chuyên gia luật không gian ở Trường luật Georgetown, đều cho rằng OST có thể hiểu là không ai – kể cả chính phủ, và cá nhân – có quyền tuyên bố quyền sở hữu đối với một hành tinh hay các kim loại quý trên đó.

Luận điểm này được chứng minh bởi một trường hợp được đưa ra tòa năm 2001. Năm 2000, Gregory Nemitz đăng ký chủ quyền với hành tinh Eros. Sau đó, khi NASA phóng một vệ tinh để khám phá hành tinh này, Nemitz đã gửi một bức thư cho NASA nói rằng họ phải trả phí đỗ vệ tinh trên hành tinh mà ông ta sở hữu. NASA phủ nhận và Bộ Ngoại giao Mỹ cũng bác bỏ. Theo Larsen, “lý do là trong điều II của Hiệp định không gian 1967 quy định không gian không dành riêng cho quốc gia nào, nên không ai được tuyên bố chủ quyền, chiếm đóng hay dành làm của riêng bằng bất kỳ phương tiện nào”.

Vì luật quốc tế về vấn đề này vẫn còn hiệu lực, nên “một hành tinh trong vũ trụ không thể được khai thác vì mục đích chiếm đoạt. Một quốc gia cũng không đủ tư cách cho phép khai thác, sở hữu hành tinh,” Lyall nói.

Với nhiều cách hiểu đối lập nhau về một văn bản luật quốc tế thì cần một văn bản luật quốc tế khác trực tiếp quy định vấn đề khai thác mỏ trong vũ trụ - đặc biệt nếu/khi công ty Planetary Resources trở thành hiện thực.

Hertzfeld nói rằng còn rất nhiều vấn đề cần giải quyết. “Ví dụ, họ sẽ thực hiện bằng cách nào? Họ cần bảo hiểm như thế nào? Họ có được phép để lại rác thải trên hành tinh hay không?...”

Tuy nhiên, theo Hertzfeld, khái niệm lý tưởng nhất là không gian thuộc quyền sở hữu chung của con người. Và nếu các tài nguyên không gian thuộc về mọi người thì không ai được quyền khai thác cho riêng họ.

Dù quan điểm của các chuyên gia vẫn khác nhau, họ đều đồng ý một điều, rằng cuộc tranh luận về sở hữu không gian sẽ nóng lên trong tương lai gần.