|
(phatminh.com) Ngôi mộ thuyền của chiến binh Viking, bộ xương Nữ hoàng Maya 2000 năm tuổi, đấu trường La Mã, trung tâm sinh hoạt cộng đồng thời kỳ đồ đá mới… là những khám phá khảo cổ học quan trọng năm 2011 do tạp chí Khảo cổ học bình chọn.
|
 |
1. Ngôi mộ thuyền của người Viking - Ardnamurchan, Scotland
Một ngôi mộ thuyền 1.000 năm tuổi của cướp biển Viking huyền thoại đã
được phát hiện trong năm nay trên bờ biền Ardnamurchan, miền tây
Scotland. Các đồ tạo tác chôn trong chiếc thuyền chứng tỏ người này là
một chiến binh cấp cao. Chiếc thuyền dài hơn 5m. Tại đây, nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy một cái
rìu, một thanh kiếm với phần cán được trang trí khá đẹp mắt, một cái
giáo, một tấm khiên chắn, một chiếc ghim bằng đồng và đồ gốm. Ngoài ra
còn có hai chiếc răng và một số mảnh xương sót lại. Đây là ngôi mộ
thuyền chôn cướp biển Viking nguyên vẹn đầu tiên từng được tìm thấy.
Tiến sĩ Hannah Cobb đến từ Đại học Manchester cho biết cách mai táng này thường chỉ dành cho những nhân vật quan trọng.
 Những di vật được chôn trong mộ. (Nguồn: BBC)
Việc phát hiện ra phần còn lại của một cấu trúc rộng 1370m2 tại khu vực
phía nam Wadi Faynan, Jordan đã giúp các nhà khoa học xác định được ý
nghĩa của các công trình kiến trúc trong lịch sử, khi mà loài người
chuyển từ giai đoạn săn bắt hái lượm sang giai đoạn ít vận động hơn.
Cấu trúc này có hình bầu dục, được gọi đơn giản là O75, có thể là khoảng
không gian dành cho các cuộc gặp gỡ chung của cộng đồng. 11.700 năm
trước, theo Bill Finlayson - giám đốc Hội đồng Nghiên cứu Anh tại
Levant, “người ta xây dựng nó bằng một hỗn hợp bùn rất kiên cố”.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng phát hiện những chiếc cối giã dùng để
xay hoặc nghiền, cho thấy đây là khu vực công cộng chuyên chế biến các
loại thực vật như hạt lúa mạch hay quả hồ trăn.
3. Hóa thạch Australopithecus sediba 2,2 triệu năm tuổi - Malapa, Nam Phi
Hóa thạch 2,2 triệu năm tuổi của sinh vật có tên Australopithecus sediba
được phát hiện trong một hang động ở Nam Phi góp phần cung cấp hiểu
biết mới về quá trình tiến hóa của loài người.
Những dấu hiệu ở phần não, xương chậu, bàn tay và bàn chân của loài này
cho thấy chúng chính là họ hàng lâu đời của chúng ta cả về những đặc
tính nguyên thủy cũng như những đặc điểm giống con người hiện đại. Tiếp
tục tiến hành nghiên cứu, nhóm khoa học nhận thấy một lớp khoáng chất
mỏng có thể là phần còn lại của da.
Phát hiện này đã nhận được sự quan tâm của giới khoa học trên toàn thế
giới. Hiện tại, nhóm nghiên cứu đang làm việc với một nhà khoáng vật
học từ Đại học Oslo, Na Uy, để kiểm tra cấu trúc “da” bằng kính hiển vi
điện tử giúp cung cấp thông tin về màu da, mái tóc và các tuyến mồ hôi
của A. sediba.
4. Những con chó được thuần hóa đầu tiên - Predmosti, Cộng hòa Séc
Trước đây, các nhà khoa học luôn cho rằng loài chó được thuần hóa vào
khoảng 14.000 năm trước. Tuy nhiên, trên thực tế, quá trình này xảy ra
sớm hơn rất nhiều so với suy nghĩ đó, Rob Losey, giáo sư nhân chủng học
tại Đại học Alberta phát biểu.
Mietje Germonpré, một nhà cổ sinh vật học tại Viện Khoa học Tự nhiên
Hoàng gia Bỉ, cho biết những hộp sọ khoảng 31.500 năm được khai quật có
những dấu hiệu khác biệt với loài chó sói tổ tiên của chúng như mõm ngắn
hơn, hộp sọ và vòm miệng rộng hơn.
Những con chó này được cho là khá to lớn, với trọng lượng cơ thể ước
tính khoảng hơn 30kg và chiều cao tính đến vai ít nhất là 60cm, chúng
được sử dụng để vận chuyển thịt, xương, ngà voi ma mút và củi.
5. Bộ xương Nữ hoàng Maya 2000 năm tuổi - Nakum, Guatemala
 Đầu của Nữ hoàng được đặt một cách bí ẩn giữa hai chiếc chậu gỗ. (Ảnh: Daily Mail)
Tại đây, những chiếc vòng ngọc, hạt ngọc vô giá và những con dao dùng
cho nghi lễ cũng đã được phát hiện. Hiện vật và vị trí ngôi mộ cho thấy
đây là lăng tẩm của một triều đại hoàng gia kéo dài nửa thiên niên kỷ.
6. Đấu trường La Mã - Carnuntum, Áo
Sử dụng công nghệ radar tìm kiếm dưới mặt đất (GPR), các nhà nghiên cứu
đến từ Viện LBI-ArchPro đã phát hiện một đấu trường nằm trong lòng đất
tại thành phố La Mã ở Áo.
Khoảng 1.700 năm trước, đấu trường Carnuntum là một phần của thành phố 50.000 dân.
Tổ hợp này gồm sân, 40 phòng ngủ nhỏ hẹp dành cho võ sĩ, một phòng huấn
luyện, khu nhà ở và một nghĩa trang. Các hình ảnh có độ phân giải cao
cũng cho thấy một hệ thống sưởi ấm dưới nền nhà, khu vực tắm rửa rộng
rãi.
“Nơi đây là sự kết hợp của trại lính và nhà tù. Các đấu sĩ thường là tội
phạm, tù binh và nô lệ”, đại diện Bảo tàng Roemisch-Germanisches
Zentral nhận xét. Võ sĩ sống sót sau các cuộc đâm chém đẫm máu sẽ được
tung hô và có thể được trả tự do.
7. Món súp 2.400 năm tuổi - Thiểm Tây/Tân Cương, Trung Quốc
Tại ngôi mộ cổ từ hơn hai nghìn năm trước ở Thiểm Tây, Trung Quốc, nhóm
khảo cổ đã tìm thấy phần còn lại của món súp xương chó được bảo quản khá
tốt trong chiếc bình bằng đồng và nồi đất sét chôn cùng với người chết.
Các cổ vật được phát hiện khi người ta tiến hành dọn dẹp ngôi mộ thời
Chiến quốc (475-221 trước CN) để xây dựng sân bay quốc tế.
Theo các chuyên gia, kiểu xây mộ và các vật dụng bên trong cho thấy ngôi
mộ được xây vào thời nhà Tần và chủ nhân của nó là một nhân vật quan
trọng thời đó. Họ hy vọng có thể sớm tái tạo được bữa ăn của người xưa.
8. Chiến tranh hình thành nên Nhà nước – Titicaca, Peru
Tại khu vực phía bắc hồ Titicaca ở Peru, nhóm nghiên cứu dẫn
đầu bởi Charles Stanish đến từ Đại học California, Los Angeles đã tìm
thấy bằng chứng cho thấy chiến tranh đóng vai trò rất quan trọng trong
sự hình thành các quốc gia đầu tiên.
Bằng chứng là một lớp tro và các mảnh vỡ tại khu dân cư là nơi ở của
những người có địa vị xã hội cao được gọi là Taraco, một trong hai trung
tâm chính trị lớn nhất trong khu vực. Vào thời gian này, người Pukara
định cư gần đó cũng đã mở rộng lãnh thổ của mình ít nhất là 60 dặm.
Đặt tất cả các bằng chứng với nhau, Stanish giả định rằng người Pukara đã tấn công và phá hủy Taraco.
Sau hai thiên niên kỷ cùng tồn tại, chiến tranh đã xuất hiện trên lưu
vực Titicaca. Quá trình hợp tác giữa các nền văn hóa là con đường dễ dẫn
đến thành công, nhưng đôi khi những cuộc xung đột mới là cách hợp lý và
hiệu quả trong việc phân chia nguồn tài nguyên, từ đó hình thành nên
các quốc gia độc lập.
 Nhiều chiếc bình lớn dùng để biến nước mắt cá voi thành dầu lửa được tìm thấy.
Năm nay, các nhà khảo cổ học hàng hải Mỹ đã tìm thấy xác con tàu săn cá
voi Two Brothers trong vùng lãnh hải nông ngoài khơi Hawaii. Nó bị chìm
vào năm 1823 khi đụng phải vỉa đá ngầm. Con tàu này có một vị trí đặc
biệt trong lịch sử văn học. Nó thuộc về người thuyền trưởng đã truyền
cảm hứng cho cuốn tiểu thuyết kinh điển thế kỷ 19 của Herman Melville,
Moby Dick.
10. Tác động của Mùa xuân Ả Rập đối với khảo cổ học - Libya / Ai Cập
Không có cuộc tranh luận nào trong 2011 có thể kết thúc mà không liên
quan đến cái gọi là Mùa xuân Ả Rập (Arab Spring - làn sóng cách mạng với
các cuộc nổi dậy, diễu hành và biểu tình phản đối chưa có tiền lệ tại
các quốc gia thuộc thế giới Ả Rập).
Hiện tượng chính trị này đã gây ra những tác động nhất định đến lĩnh vực khảo cổ học thời điểm hiện tại và trong nhiều năm tới.
Tại Libya, một nhà báo Nga đưa tin những tên trộm đã tiến hành cướp bóc
tại bảo tàng quốc gia và NATO đã ném bom các khu vực La Mã cổ đại của
Leptis Magna và Sabratha. Vào cuối tháng 9, ba người đến từ Blue Shield,
một tổ chức phi lợi nhuận có liên quan tới việc bảo vệ di sản văn hóa
trong các khu vực xung đột, đi đến phía tây Libya và thấy Leptis Magna
vẫn còn nguyên vẹn. Khu vực Sabratha cũng chỉ bị thiệt hại nhỏ.
Nhìn chung, theo báo cáo của Blue Shield, họ không tìm thấy bằng chứng
cướp bóc tại các điểm khảo cổ mà họ đến thăm. Tuy nhiên, điều đáng quan
tâm là “các hiện vật đã bị lén đưa ra khỏi đất nước thông qua Ai Cập”,
ông Ray Bondin, đại sứ UNESCO ở Malta cho biết.
Ở Ai Cập, sau cuộc cách mạng nổ ra vào cuối tháng Giêng, Zahi Hawass -
Bộ trưởng Cổ vật Ai Cập, cho biết tất cả các điểm khảo cổ và đồ tạo tác
đều được an toàn. Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn ngược lại. Bọn trộm cướp
đã tấn công vào hàng chục điểm khảo cổ và phá vỡ các kho chứa trong cả
nước. Những tên tội phạm đập vỡ một cửa sổ của Bảo tàng Ai Cập và đột
nhập trong đêm 28/1 - thời điểm mà thành phố Cairo hỗn loạn vì cuộc biểu
tình chống chính phủ. Bảo tàng Ai Cập nằm gần quảng trường Tahrir,
trung tâm của cuộc biểu tình.
|
|
|
|
|
|
|
