Kết quả của nghiên cứu này đã được đăng tải trên tạp chí Bảo tồn Di truyền học.
Rùa sông Trung Mỹ (Dermatemys mawii)
là động vật ăn tạp, sống dưới nước, đại diện cho các quần thể rùa từ ba
lưu vực sông khác nhau về mặt địa lý, bị cô lập bởi khoảng cách đáng kể
và các dãy núi cao.
Rùa sông Trung Mỹ (Dermatemys mawii) là loài rùa có nguy cơ
tuyệt chủng cao nhất ở Trung Mỹ.
"Chúng tôi hy vọng sẽ tìm thấy các kiểu gen di truyền khác nhau trong mỗi lưu vực,"
theo Gracia González-Porter, tác giả chính của nghiên cứu trên, làm
việc tại Trung tâm Bảo tồn và Di truyền học tiến hóa, tại Viện Bảo tồn
Sinh học Smithsonian, Hoa Kỳ. "Thay vào đó, chúng tôi thấy sự pha trộn của nòi giống ở khắp các nơi."
Mặc dù bị cô lập về mặt địa lý, nhưng dữ liệu di truyền cho thấy các
quần thể rùa khác nhau đã có quan hệ tiếp xúc gần gũi trong nhiều năm.
"Chuyện này đã xảy ra như thế nào?" các nhà nghiên cứu tự hỏi.
Lời giải thích tốt nhất có thể, theo
González-Porter và đồng nghiệp, đó là con người nhiều thế kỷ qua đã mang
các loài rùa lại gần với nhau. Các loài rùa đã được sử dụng làm thực
phẩm, trong thương mại và trong các nghi lễ thiên niên kỷ, chúng được
vận chuyển đi xa và lưu giữ trong các ao hồ để ăn dần. Một số con rùa đã
thoát ra môi trường tự nhiên và tìm đến với nhau.
"Trong nhiều thế kỷ, loài rùa này nằm
trong thực đơn hàng ngày của người Maya và những người dân bản địa
khác, người sống trong phạm vi phân bố lịch sử của loài Rùa sông Trung
Mỹ này", các nhà khoa học đã chỉ ra trong báo cáo của họ. "Rùa
sông Trung Mỹ là một nguồn protein động vật rất quan trọng của người
Maya cổ xưa, vào thời của các Petén (Preclassic thời gian 800-400 trước
Công nguyên). Và có thể là loài rùa sông Trung Mỹ này cũng nằm trong
thực đơn hàng ngày của người dân thuộc nền văn hoá Olmec cách đây hơn
3,000 năm."
Một mẫu rùa sông Trung Mỹ đã được
tìm thấy trong nghĩa trang cổ đại Teotihuacan ở Mexico, một điểm nằm
cách xa phạm vi sinh sống được biết đến của con rùa này hơn 186 dặm,
các nhà nghiên cứu cho biết. Một tác phẩm điêu khắc cổ đại của rùa sông
Trung Mỹ tại Bảo tàng Quốc gia Nhân học ở Mexico City đã được tìm thấy ở
lưu vực sông của Mexico, cách xa phạm vi sinh sống của con rùa này hơn
217 dặm.
"Rùa sông Trung Mỹ vốn dạn dĩ và bền bỉ", González-Porter giải thích, "chính
lớp mai của chúng, đã bảo vệ chúng trong quá trình vận chuyển. Người ta
thả rùa vào trong ao nhà để ăn thịt dần và chúng thoát ra môi trường tự
nhiên."
Trong mùa mưa ở vùng nhiệt đới, các dòng
chảy là rất lớn, González-Porter cho biết. Lũ lụt ở sông và ao hồ, làm
cho những con rùa được nuôi nhốt thoát ra và trộn lẫn với các giống rùa ở
địa phương.
Cách thức vận chuyển và dự trữ các con
rùa cổ xưa này vẫn được tiếp tục áp dụng tới tận ngày nay. Ở Guatemala,
rùa sông Trung Mỹ được giữ trong các ao có kích cỡ khiên tốn, nơi mà
chúng có thể dễ dàng bị bắt trở lại khi cần. Tương tự, ở bang Tabasco,
Mexico, rùa cũng được giữ trong những cái ao đơn sơ, cho đến khi chúng
được tiêu thụ hoặc bán hết.
Phân tích di truyền của những con rùa sông Trung Mỹ đã được khởi xướng, bởi chúng đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng rất cao.
Chúng là những con còn sống sót cuối cùng của loài rùa sông khổng lồ thuộc họ Dermatemydidae. Rùa sông Trung Mỹ là loài rùa có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất ở Trung Mỹ.
Gần đây, sự gia tăng về nhu cầu thương mại cho thịt rùa đã đẩy chúng
tới bờ vực tuyệt chủng (cứ 0,99 kg thịt của rùa sông Trung Mỹ có trị giá
$100). Hầu hết các con rùa sông Trung Mỹ đã đã biến mất trong môi
trường tự nhiên và những con rùa này bây giờ phần lớn đang ở những vùng
sâu vùng xa, nơi mà con người khó lòng tiếp cận được.
