Tiền thân của tem thư------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ngay từ năm 1953 người điều hành Bưu điện Paris, Jean - Jacques Renouard de Villayer , đã cho ra đời billet de port payé,
một mảnh giấy dùng làm cước phí tương tự như tem thư. Vì không có mặt
phủ keo nên phải dùng kẹp hay dây để gắn mảnh giấy này vào thư. Không
còn một bản nào còn tồn tại cho đến ngày nay.
Ở Anh
cũng có những tiền thân tương tự. Hệ thống một giá trả trước bằng một
loại tem cho tất cả các thư trong địa phương do William Dockwra và
Robert Murray của London Penny Post phát triển từ năm 1680 đã thành công đến mức làm cho Công tước xứ York (Duke of York)
phải lo ngại là độc quyền về bưu điện của ông sẽ bị chấm dứt. Do những
khiếu nại của công tước nên London Penny Post phải chấm dứt hoạt động
của mình chỉ sau 2 năm và được nhập vào General Post Office. Ngày nay
một vài con tem hình tam giác (triangular postmark) của London
Penny Post vẫn còn trong cơ quan lưu trữ văn thư, ngoài ra người ta tin
rằng còn có 4 con tem này do cá nhân sở hữu.
Đầu thế kỉ 19
một số thành phố đã có loại phong bì dùng để gửi thư trong thành phố có
thể được xem là tiền thân của loại phong bì đã được in sẵn tem. Thí dụ
như tại Sardinia (Ý) năm 1818 đã có một loại giấy của bưu điện có đóng dấu bưu phí trước (carte postale bollata), các bưu thiếp dùng để cho người đọc trả lời kèm theo trong các báo ở Anh vào khoảng năm 1818 cũng đã được trả bưu phí trước. Các tờ thư (letter sheets) phát hành vào năm 1838 tại Sydney(Úc) được xem là bưu phẩm có đính kèm sẵn cước phí (postal stationery) đầu tiên. Con tem đầu tiên ra đời------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trước khi có
phát minh về tem thư, thật khó khăn để gửi đi một lá thư đến một nơi khác. Vấn
đề càng phức tạp hơn khi lá thư phải đi qua nhiều nước.Rowland Hill , một giáo viên
người Anh nghĩ ra chiếc tem thư có keo dính mặt sau. Người gửi thư phải trả
tiền cho phần đường mà lá thư vượt qua. Người nhận thư không phải trả tiền gì
cả vì tiền gửi thư đã được trả trước rồi. Bưu điện Anh chính thức phát hành con
tem đầu tiên vào năm 1840. Tem
thư trở nên phổ biến tức thì ở Anh. Những quốc gia khác cũng nhanh chóng phát
hành tem thư cho nước mình. Tuy vậy, vẫn còn có nhiều vấn đề về thư từ quốc tế.
Một số nước không muốn nhận thư có dán tem của nước khác. Cuối cùng, vào năm 1874, một người Đức đã tổ chức Hệ thống bưu chính toàn cầu (UPS), văn phòng được đặt tại Thụy Sĩ. Ngày nay, hầu như tất cả các nước trên thế giới là thành viên của tổ
chức này. Mỗi nước trong tổ chức (UPS) đồng ý nhận thư với bưu phí đã được thanh toán ở các
nước thành viên khác.
Ý tưởng cơ bản
của phát minh tem thư là không thu cước phí từ người nhận nữa mà là từ người
gửi. "Hệ thống trả tiền trước" đầu tiên ra đời. Ngoài ra, đi cùng với
phát minh tem thư là việc đơn giản hóa và giảm bưu phí vì thế trao đổi thư từ
không còn là việc chỉ dành riêng cho giới giàu có nữa.
Ngay từ năm 1836 người Áo, Laurenz Koschier tại LaiBach đã đề nghị với chính phủ Áo
đưa tem thư vào sử dụng để đơn giản hóa hệ thống bưu điện. Người bán sách ở ScotLand,James Chalmers , cũng đưa ra
một đề nghị tương tự vào năm 1838. Sir Rowland Hill, người được chính phủ Anh giao nhiệm vụ cải tổ hệ thống bưu điện năm 1835, có lẽ đã lãnh nhận đề nghị
này và đưa vào chương trình cải tổ của ông. Ông được xem như là người phát minh
ra tem thư.
Rowland Hill Rowland Hill
cũng chịu trách nhi
ệm về mẫu mã cho hai con tem đầu tiên. Hằng ngàn bản phác
thảo thiết kế được gửi đến đều bị Rowland Hill từ chối. Cuối cùng ông đã lấy
bản vẽ của đồng tiền kỷ niệm từ năm 1837:
con tem trị giá 1 penny mang
chân dung nữ hoàng Victoria 1 trên nền đen và loại 2 penny trên nền
xanh nước biển. Con tem đầu tiên dán bằng keo được phát h
ành lần đầu tiên vào
ngày 6/5 năm 1840 tại Anh theo đề nghị của
Rowland Hill, và con tem màu xanh sau đó hai ngày. Do có trị giá là một penny
nên giới sưu tầm tem thư gọi con tem đ
ầu tiên là con tem Penny Đen (Penny Black). Henry
Corbald là người đúc bản in cho hai con tem đầu tiên này. Nhà in Perkins, Bacon
Petch được giao nhiệm vụ in ấn.
|