Từ Straits Times của Singapone cho biết, Trung Quốc đang thực hiện một loạt các hoạt động nhằm xúc tiến các hoạt động thương mại với Trung Đông, đặc biệt là thương mại quân sự.

Cơ hội không thể tốt hơn

Thương mại quân sự là lĩnh vực mà Trung Quốc đang chú trọng đầu từ nhằm trở thành một trong những nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới, cạnh tranh với Mỹ, Nga, Anh và Pháp. Nền công nghiệp quốc phòng Trung Quốc đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua. 

Bên cạnh đó, Trung Đông là thị trường hấp dẫn mà Trung Quốc đang nỗ lực hướng tới, Bắc Kinh thông qua một chiến lược mới nhằm tiến gần hơn với Israel, thân mật với thế giới Arab, bênh vực Iran.  

Khi công nghiệp quốc phòng Trung Quốc đã tiến gần hơn tới các công nghệ hiện đại của thế giới. Bắc Kinh cần xuất khẩu vũ khí để giảm chi phí sản xuất sau thời gian dài đầu tư lớn.

Máy bay huấn luyện K-8, một trong những mặt hàng bán chạy của Trung Quốc cho khu vực Trung Đông.

Đồng thời, biến động chính trị bùng phát tại Trung Đông khiến phương Tây ngần ngại trong việc cung cấp vũ khí cho khu vực đầy bất ổn này.

Thế giới Arab tỏ ra không hài lòng với việc Washington hậu thuẫn cho các cuộc nỗi dậy, họ quyết tâm thực hiện chính sách đa dạng hóa nguồn cung vũ khí nhằm tránh sự phụ thuộc vào Washington.

Đó là cơ hội không thể tốt hơn cho Trung Quốc chen chân vào thị trường đầy tiềm năng này.

Hiện tại Arab Saudi là nhà cung cấp dầu mỏ lớn nhất cho Trung Quốc, xúc tiến các hoạt động thương mại quân sự với đối tác thương mại lớn nhất của Bắc Kinh tại Trung Đông là rất khả thi.

Hơn nữa, giá cả đang là một trong những thế mạnh hàng đầu của vũ khí do Trung Quốc sản xuất, cùng với đó là dịch vụ sau bán hàng được quảng cáo là rất tốt.

Những cạm bẫy

Dù Trung Đông là một thị trường vũ khí béo bở, tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, thị trường này cũng tiềm ẩn rất nhiều cạm bẫy. Việc Trung Quốc chen chân vào thị trường vũ khí Trung Đông khiến họ có thể rơi vào “bãi mìn chính trị”.

Pháo tự hành PLZ-45 do Trung Quốc sản xuất.

Trung Quốc đang ủng hộ mạnh mẽ Iran trên trường quốc tế, Iran cũng là một khách hàng đầy tiềm năng. Song việc bán vũ khí cho Iran sẽ làm xấu đi mối quan hệ với Washington.

Trung Quốc đang nỗ lực cải thiện quan hệ một cách thân mật với Israel, tất nhiên không phải là để bán vũ khí cho quốc gia Do Thái này. Điều mà Trung Quốc đang thèm khát ở Israel là công nghệ tàng hình và các phương tiện bay không người lái.

Tuy nhiên, nỗ lực này đang gặp phải một cái nhìn “ghẻ lạnh” từ Washington, Israel có thể sẽ phải nhìn nét mặt của Washington trước  khi quyết định các vấn đề liên quan đến quân sự với Bắc Kinh.

Việc bán vũ khí cho thế giới Arab cũng có thể khiến phương Tây phật ý, Washington đang muốn áp đặt việc hạn chế cung cấp vũ khí cho khu vực bất ổn này.

Bất kỳ quốc gia nào cung cấp vũ khí cho thế giới Arab với số lượng lớn đều có thể gặp phải sự cản trở của Washington.

Bán vũ khí cho Trung Đông, Trung Quốc có thể rơi vào tình cảnh mất trắng các hợp đồng như trường hợp của Nga, nếu khu vực này tiếp tục xảy ra bất ổn chính trị.

Khác với Phương Tây luôn thể hiện một thái độ rõ ràng, thậm chí là thực hiện các biện pháp cần thiết để can thiệp vào các khu vực bất ổn tại Trung Đông. Trung Quốc chọn một lối đi hoàn toàn khác.

Bắc Kinh luôn đứng ngoài các cuộc chơi, đặc biệt là tại chiến trường Libya, S. Rajaratnam một nhà nghiên cứu Singapone nhận định rằng “Trung Quốc đang áp dụng chủ nghĩa thực dụng trong chính sách ngoại giao”. Chỉ đến khi tình hình ngã ngũ, Trung Quốc mới điều chỉnh các đối sách của mình theo kiểu “Gió chiều nào che chiều ấy”.

Tuy nhiên điều này khiến Trung Quốc mất đi hình ảnh của mình trong con mắt thế giới Arab đặc biệt là các chính quyền mới được lập ra sau khi lật đổ chế độ cũ.

Ban đầu Bắc Kinh phản đối mạnh mẽ các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với chính quyền Tổng thống Gaddafi. Song sau khi Hội đồng chuyển tiếp quốc gia NTC giành chiến thắng tại Tripoli, Trung Quốc đã lên tiếng hỗ trợ NTC trong công cuộc tái thiết Libya.

Điều đó cho thấy rõ chính sách "hai mặt" của Bắc Kinh. Tờ Khaleej Times của UAE nhận định, việc Trung Quốc không duy trì được một chính sách ngoại giao nhất quán khiến họ luôn rơi vào thế bị động trước sự biến chuyển về chính trị tại Trung Đông, đặc biệt là Libya. Trung Quốc có thể sẽ phải đứng ngoài trong cuộc chia nguồn lợi dầu mỏ khổng lồ của Libya

Một thách thức khác đối với xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc đó là chất lượng, vấn đề chưa bao giờ là điểm mạnh của các hệ thống vũ khí do Trung Quốc sản xuất. Trong khi đó, khu vực Trung Đông đã  quen với các mặt hàng vũ khí chất lượng từ Anh, Pháp và Nga.

Vũ khí Trung Quốc đang có nhiều cơ hội nhưng sẽ phải đối mặt với không ít thách thức để có thể trở thành nguồn cung hàng đầu cho Trung Đông.