"Cuộc chiến" này đã bắt đầu từ tháng 3 khi các nhà nhập khẩu Trung Quốc than phiền về chất lượng chuối nhập khầu từ Philippines. Theo các thương gia Trung Quốc, chuối nhập từ Philippines không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm nên không thể bán trên thị trường Trung Quốc.

Kể từ đó, Bắc Kinh yêu cầu phải thanh tra lại toàn bộ chuối từ Philippines và viện cớ là không thể chỉ dựa vào giấy chứng nhận kiểm tra của phía Manila.

Sau chuối, Trung Quốc cũng đã bắt đầu kiểm tra gắt gao hơn các loại trái cây khác của Philippines như đu đủ, xoài, dừa và dứa. Việc làm này của các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã khiến các nhà xuất khẩu Philippines phải vội tìm các thị trường khác ở Trung Đông và một số vùng khác để bán kịp lượng hàng ứ đọng.

Theo tính toán, các doanh nghiệp Philippines đã bị thiệt hại hơn 23 triệu USD kể từ khi Trung Quốc áp dụng các tiểu chuẩn nghiêm ngặt đối với mặt hàng chuối của Philippines. Chuối hiện chiếm hơn 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của quốc đảo này.

Ngoài hoa quả, giới chuyên gia dự đoán Bắc Kinh có thể sẽ tiếp tục mở rộng “diện tấn công” sang các mặt hàng điện tử của Philippines, vốn chiếm hơn 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này.

Đây không phải là lần đầu tiên Bắc Kinh dùng vũ khí kinh tế đối với những nước có tranh chấp chủ quyền lãnh hải với Trung Quốc.

Năm 2010, Bắc Kinh đã đình chỉ xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản nhằm trả đũa vụ Tokyo bắt giữ thuyền trưởng một tàu cá Trung Quốc ở khu vực quần đảo tranh chấp mà Nhật Bản gọi là Senkaku, Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.

Những động thái trên của Trung Quốc cho thấy, ngoài việc gây căng thẳng về ngoại giao và quân sự (bằng cách điều tàu ngư chính đến các vùng biển tranh chấp), Bắc Kinh luôn sẵn sàng dùng lá bài kinh tế để áp đảo đối phương. Sở dĩ như vậy vì Trung Quốc biết rõ nhiều nước trên thế giới sẽ ngày càng phải phụ thuộc nhiều hơn vào quan hệ thương mại với Trung Quốc.

Hiện Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại thứ ba của Philippines, chỉ sau Nhật Bản và Mỹ. Đến năm 2013, nước này hoàn toàn có khả năng trở thành đối tác kinh tế lớn nhất của Philippines.