Chủ tàu đánh được con cá mặt
trăng nói trên là anh Hồ Văn Đoàn, xã Quỳnh Phương, huyện Quỳnh Lưu,
Nghệ An. Anh Đoàn cho biết, con cá mặt trăng đánh được ở vùng biển Nghệ
An vào ngày 9/4 vừa qua. Hôm đó, anh cùng các lao động đang thả lưới rê
xù khi kéo lên thì thấy một con cá mặt trang dính lưới. Sau khi bắt lên
con cá này vẫn còn sống. Tuy nhiên, sau đó không lâu nó đã chết và được
ướp đá. Đến sáng ngày 12/4 tàu anh Đoàn cập bến, hay tin anh bắt được
con cá mặt trăng hằng trăm người dân trong xã kéo đến xem.
Con cá mặt trăng có trọng lượng 15kg, dài khoảng 50cm, mình dẹt, bản
tròn, đuôi ngắn, không có vảy; mang, mắt, miệng đều rất nhỏ và hai vây ở
phần lưng, bụng lại khá dài (khoảng 20cm). Khi nghe tin con cá mặt
trăng mà anh Đoàn đang sở hữu có ý định làm thịt bán, anh Chiến-một
thương lái ở địa phương đã đến trả giá mua với 4,5 triệu đồng. Sau khi
mua lại con cá, anh Chiến đã liên hệ với cán bộ của Bảo tàng Thiên
nhiên Việt Nam để tặng con cá mặt trăng.
Theo Sách đỏ Việt Nam, Cá Mặt trăng thuộc loại động vật rất quý hiếm.
Nó có thân hình bầu dục tròn, rất dẹp hai bên. Miệng rất nhỏ. Vây lưng
và vây hậu môn ngắn nhưng rất cao, gần như đối xứng nhau. Vây ngực nhỏ,
hình tròn. Vây đuôi thấp nhưng dài, bao quanh cả phía sau thân,
mép ngoài của vây chỉ hơi lượn sóng. Da thô, mỏng, không phủ vảy. Không
có đường bên. Mặt và khe mang nhỏ. Cá mặt trăng phân bố ở các vùng biển
nhiệt đới. Khi có thời tiết ấm áp chúng đến cả vùng ôn đới, phía Bắc và
phía Nam xích đạo. Những ngày đẹp trời và ít sóng gió chúng thường nổi
lên để hở một phần thân và vây lưng khỏi mặt nước để bắt động vật phù
du. Khi có mưa to, gió lớn hoặc lúc đuổi mồi, chúng lật ngang thân trong
nước dùng vây lưng và vây hậu môn bơi rất nhanh. Cá Mặt trăng thuộc vào
loại cá nổi đại dương, phân bố rộng. Trong vùng biển Việt Nam mới chỉ
phát hiện một lần ở Vịnh Bắc bộ. Loài này có thân hình lớn nên có ý
nghĩa kinh tế, dễ bị phát hiện và bị sắn bắt. Do hình dạng độc đáo và ít
gặp nên cá Mặt trăng cũng là hiện vật qúy và hấp dẫn trong các bảo tàng
động vật biển. Sách đỏ khuyến cáo cấm hoàn toàn việc khai thác cá Mặt
trăng bằng mọi hình thức, nếu bắt được cần thả ngay khi chúng còn sống.