Phú Quý mong “Phong điện”

Phải mất hơn 6 tiếng đồng hồ ròng rã giữa biển khơi con tàu mới đưa chúng tôi tiến gần huyện đảo Phú Quý. Nhìn xa xa trên đảo, những trụ tháp turbine gió màu trắng toát, có 3 cánh quạt sải cánh, đứng sừng sững trên ngọn đồi nhìn ra phía biển khiến ai nấy đều thích thú, cứ mong chờ sớm đến ngày nó được quay tít mù cùng gió biển.

Có bước chân lên huyện đảo Phú Quý mới thấy cuộc sống ở đây nhộn nhịp không khác gì đất liền. Tàu thuyền đánh bắt hải sản tấp nập neo đậu nơi bến cảng. Chưa kể những chuyến tàu khách từ Phan Thiết ra vào đảo thường xuyên để cung cấp nhu yếu phẩm cho người đân nơi đây. Nhìn hệ thống truyền tải điện trải dài quanh hòn đảo, những con đường trải nhựa phẳng phiu, san sát nhà cửa khang trang, trường học mới toanh, đông đúc xe cộ qua lại… cũng đủ thấy đời sống trên hòn đảo này đã có nhiều phát triển. Tuy vẫn còn nhiều gian khó nhưng Phú Quý hôm nay rất mới so với hình dung của nhiều người khi sóng điện thoại, Internet, chảo thu sóng truyền hình, điện… đã bao phủ đến từng hộ dân. Với gần 27.000 dân sinh sống trên hòn đảo có diện tích vỏn vẹn 18km2 và có 1.340 phương tiện đánh bắt (có tổng công suất 76.000CV, với hơn 5.200 lao động), hòn đảo lại cách thành phố Phan Thiết hơn 70 hải lý về hướng Đông Nam (khoảng 120km) thì nơi đây quả là có một sức hút hấp dẫn cực kỳ!

Ba cột phong điện ở đảo Phú Quý

Tiếp xúc với cư dân xứ đảo, chúng tôi biết được điều ao ước lâu nay của họ là điện 24/24h để phục vụ tiện ích sinh hoạt và giúp các ngành nghề thủ công, dịch vụ du lịch phát triển thêm. Hơn nữa, những doanh nghiệp nhỏ sản xuất hải sản trên đảo luôn tha thiết có đủ điện để lưu kho hàng, chế biến, không lo thiếu điện ảnh hưởng chất lượng hải sản. Còn các doanh nghiệp sản xuất nước đá (mặt hàng quan trọng cho tàu thuyền ra khơi đánh bắt) cũng mong có điện cho sản xuất lúc cao điểm.

Huyện đảo này bắt đầu có điện lưới của Nhà nước từ năm 1999 do Chi nhánh điện Phú Quý quản lý, gồm 6 tổ máy chạy bằng dầu diesel, với tổng công suất 3MW (nhưng thực tế chỉ phát huy khoảng 2/3 công suất hiện có). Với công suất quá nhỏ chỉ đủ cung cấp điện 16 giờ/ngày, bắt đầu đóng điện từ 7h30 và ngắt vào 23h30, đã không đủ cung ứng điện cho bà con trên đảo, chỉ đủ cho sinh hoạt.

Với tốc độ gió trung bình là 6,7m/giây, trong khi với tốc độ gió 3-4m/giây thì cánh quạt turbine gió của “Phong điện” đã có thể quay, turbine sẽ phát điện. Đó là điều kiện lý tưởng để làm “Phong điện” trên hòn đảo Phú Quý. Vì vậy, khi Dự án Nhà máy Phong điện Phú Quý có công suất 6MW (theo dự kiến sẽ sản xuất lượng điện bình quân hàng năm khoảng 25,4 triệu kWh) được được khởi công xây dựng vào tháng 11/2010 tại hai xã Long Hải và Ngũ Phụng thuộc huyện đảo Phú Quý, đã mang lại một ý nghĩa to lớn. Dự án này được Tổng Công ty Điện Lực Dầu khí Việt Nam (PV Power, đơn vị thành viên Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam) giao cho đơn vị thành viên là Công ty TNHH MTV Năng lượng tái tạo điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power RE) làm chủ đầu tư với tổng mức vốn hơn 300 tỉ đồng.

Ông Phạm Cương, Giám đốc PV Power RE thì “đây là dự án phong điện đầu tiên của Việt Nam sử dụng mô hình vận hành hỗn hợp gió – diesel vì vậy các thành viên tham gia dự án (chủ đầu tư, tư vấn, liên danh nhà thầu) khi chọn phương án thiết kế không tránh khỏi những lúng túng về giải pháp kỹ thuật sao cho đảm bảo tính ổn định, hiệu quả trong quá trình khai thác vận hành, tiết kiệm chi phí nhiên liệu và bảo vệ môi trường.

Ông Phạm Cương khẳng định, khi nhà máy phong điện đi vào hoạt động, những dòng điện từ năng lượng gió sẽ hòa vào dòng điện của nhà máy điện diesel hiện tại ở đảo, nâng công suất cung cấp lên gấp 3 lần. Nguồn điện gió sẽ giúp tăng chất lượng đời sống cư dân trên đảo khi được sử dụng điện 24/24h mỗi ngày. “Không còn cảnh thiếu điện, các nhà máy, cơ sở sản xuất sẽ có nhiều cơ hội phát triển và chắc chắn kinh tế của đảo sẽ mạnh hơn nữa. Không những vậy, nó còn ý nghĩa quan trọng trong chiến lược An ninh quốc phòng cho hòn đảo tiền tiêu của Tổ quốc”, ông Cương bộc bạch.

Tất cả cho ngày phát điện

Đối với chủ đầu tư PV Power RE và các nhà thầu thi công Phong điện Phú Quý, tháng 3 này trời yên biển lặng  là thời điểm tốt nhất để hoàn tất nốt 15% tiến độ thi công còn lại của các công đoạn còn dở dang.

Bởi vậy, trên con đường dẫn vào “khu trung tâm” Công trình Phong điện Phú Quý, đây là lúc “cao điểm” gấp rút hoàn thiện mạng lưới điện 22kV cho toàn đảo và đấu nối, lắp đặt hệ thống điều khiển hỗn hợp nhằm quyết tâm vận hành phát điện thương mại toàn bộ nhà máy phong điện vào cuối tháng 3 này. Anh Trần Huy Cương (cán bộ giám sát của PV Power RE) tận tình hướng dẫn chúng tôi đi mục sở thị “khu trung tâm” của công trình nằm trên một đỉnh đồi thoai thoải hướng ra biển. Công trình này có tất cả 3 trụ tháp turbine gió được lắp dựng hoàn chỉnh từ tháng 10/2011 và đang đấu nối vận hành lên lưới điện của đảo Phú Quý. Trước đó PV Power RE đã cho phát điện chạy thử trụ tháp turbine T3 vào ngày 14/12/2011 với công suất phát 700kW trong thời gian 3 giờ, kết quả thử nghiệm cho thấy turbine và nhà máy điện diesel hoạt động ổn định.

Lắp đặt thiết bị tại dự án phong điện Phú Quý

Được biết với chiều cao của mỗi trụ tháp turbine là 60m, gồm 3 cánh quạt, mỗi cánh dài 37m để hứng gió, đường kính khi quạt quay là 75m. Công suất trung bình của một turbine gió tạo ra 2 MW điện. Trọng lượng của mỗi trụ tháp nặng khoảng 175 tấn (được chia làm 4 đoạn để lắp đặt) và mỗi cánh quạt nặng 6 tấn, trong đó riêng thân turbine nặng tới 60 tấn. Riêng về tính năng hoạt động, với tốc độ gió trung bình 6,7m/giây ở đảo Phú Quý rất lý tưởng để các cánh quạt turbin quay đều.

Nhớ lại gần nửa năm về trước, để đưa được chiếc sà lan chở 5.000 tấn hàng thiết bị từ đất liền cập cảng Phú Quý (vốn có cửa cảng hẹp, luồng nước chảy xiết, gió lớn giật mạnh, chỉ cho phép sà lan có tải trọng dưới 1.000 tấn ra vào) là một thách thức cam go. Rất may, thử thách này cũng vượt qua được bằng sự nỗ lực hợp tác giữa chủ đầu tư, nhà thầu và chính quyền huyện đảo.

Ngoài ra, trong suốt quá trình lắp đặt, các chuyên gia của nhà cung cấp thiết bị chính VESTAS (Đan Mạch) đã hỗ trợ và giám sát gắt gao từng công việc một. Không những vậy, họ còn từng bước đào tạo cho các cán bộ kỹ sư PV Power RE để vận hành nhà máy trơn tru trong thời gian tới.

Quyết định tạo bước ngoặt

Lẽ ra Dự án Phong điện Phú Quý đã hoàn thành, đưa vào vận hành gần 1 năm về trước như dự kiến nếu như không vấp những khó khăn chung.

Sau nhiều lần trăn trở về tiến độ, cân nhắc những hạn chế của nhà thầu phụ cung cấp thiết bị chính, để đẩy nhanh tiến độ, tháng 4/2011, chủ đầu tư đã quyết định thay đổi nhà thầu cung cấp thiết bị chính từ IMPSA (Argentina) sang nhà thầu VESTAS (Đan Mạch). Đánh giá thấy năng lực của tổng thầu EPC và một vài nhà thầu phụ bộc lộ những yếu kém nhất định nên thêm một quyết định quyết liệt của PV Power RE là thay thế ngay nhà thầu lắp dựng thiết bị chính (từ Vinaincon bằng Công ty CP phần Dịch vụ Cơ khí Hàng hải – PTSC M&C). Ngoài ra PVPower RE còn yêu cầu tổng thầu điều động những người có năng lực, trách nhiệm hơn đến với công trình. Chính những điều này đã giúp tiến độ thi công Phong điện Phú Quý có những chuyển biến rõ rệt.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Cương chia sẻ: Quả là không đơn giản khi triển khai một dự án điện gió – diesel vừa mới mẻ vừa nằm trên hòn đảo cách xa đất liền cả trăm cây số, lại có thời tiết khắc nghiệt!

Đó là chưa kể trong vài năm trước đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và 5-6 nhà đầu tư tư nhân từng cân nhắc ý định triển khai Phong điện. Nhưng vì là công trình công ích, suất đầu tư nhà máy điện gió lại quá lớn vì mỗi MW ngốn mất số vốn đầu tư hơn 40 tỉ đồng, gần gấp 3 lần đầu tư thủy điện, trong khi thời gian hoạt động lại không liên tục trong năm. Hơn nữa, công suất tiêu thụ điện của huyện đảo Phú Quý lại hạn chế, chỉ ở mức sinh hoạt gia đình và một số doanh nghiệp nhỏ. Chính vì chi phí đầu tư bỏ ra và khả năng hoàn vốn chậm nên các doanh nghiệp lặng lẽ bỏ ý định đầu tư.

Và đó cũng là điều mà PV Power RE băn khoăn hiện nay khi làm thế nào để Nhà máy Phong điện Phú Quý đi vào vận hành sẽ đảm bảo được ổn định, an toàn khi khả năng cung cấp nguồn điện sẽ vượt nhiều nhu cầu sử dụng điện trên đảo. Chính vì thế đòi hỏi tỉnh Bình Thuận cần có chính sách hỗ trợ, khuyến khích, đẩy mạnh đầu tư, mở mang sản xuất, tăng phụ tải, khai thác tốt tiềm năng điện gió, đem lại hiệu quả cao cho nền kinh tế trên huyện đảo tiền tiêu của Tổ quốc.