Ai đã sáng chế ra máy phát tiền?
Nhiều người bàn cãi về chuyện ai là cha đẻ của máy phát tiền tự động ATM. Có người cho là nhà phát minh Thổ Nhĩ Kỳ Luther George Simjian. Có người cho là Don Wetzel. Một số khác cho là John Shepherd-Barron. John D. White tiếp xúc với ATMmachine.com và đưa ra nhiều lý lẽ rất hiển nhiên rằng John Shepherd-Barron là người phát minh ra ATM chớ không phải Don Wetzel. Cũng như John D. White, James Goodfellow người Tô Cách Lan (Scotland) cũng liên lạc với ATMMachine.com và kết
luận giống như White. Khi bằng phát minh của máy ATM mà ta biết chưa áp
dụng nhiều năm sau Simjian thì sự nhầm lẫn vẫn còn. Lý do của sự nhầm
lẫn là John Shepherd-Barron ở vương quốc Anh, James Goodfellow ở Scotland trong lúc những người khác thì ở Hoa Kỳ.
Luther George Simjian
IVào
những năm của thập niên 30, Luther George Simjian bắt đầu làm một kiểu
ATM không được thành công cho mấy, nhưng ông đã đăng ký bằng phát
minh. Ông là người đầu tiên có ý sáng tạo ra một cái máy để trong một
cái lỗ của bức tường để khách hàng giao dịch tài chính (financial
transaction). ý
tưởng này gặp sự nghi ngờ lớn. Bắt đầu năm 1939, Simjian đăng ký 20
bằng sáng chế cho việc này và thuyết phục một ngân hàng mà ngày nay là
Citicorp cho ông thử. Sau 6 tháng, nhà băng cho là nhu cầu tiêu thụ ít
.
John Shepherd-Barron:
Vào
những năm 60 John Shepherd-Barron nghĩ ra một máy phát tiền mặt (cash
dispenser). Thời kỳ đó ông làm giám đốc quản lý cho De La Rue
Instruments. Hiện nay De La Rue chế tạo ra máy phát tiền mặt. Thật ra
De La Rue chỉ chế ra 1 phần 5 số máy trên thế giới. Năm 1967 máy phát tiền đầu tiên được đặt tại chi nhánh của ngân hàng Barclays
Bank tại London, Anh quốc. Sau đó ông giới thiệu sản phẩm của mình cho
2000 chủ ngân hàng ở Miami trong một cuộc hội thảo. Ngày 31 tháng 12
năm 2004, Shepherd-Barron được Nữ hoàng Anh quốc tặng cho huân chương
Officer of the Order of the British Empire, (OBE).
James Goodfellow
Là kỹ sư phát triển cho công ty Smiths
Industries Ltd, . Năm 1965 James Goodfellow đưa ra đề án phát triển
một máy phát tiền mặt tự động . Chubb Lock & Safe Co. lo sản xuất ra
thiết bị chứa an toàn và máy móc cho ATM. Lẽ đương nhiên là ông
Goodfellow thiết kế một hệ thống có thể chấp nhận thẻ có thể đọc được
những encrypted của máy, nơi đó ông thêm vào keypad số (numeral keypad)
. Phát minh của ông được bằng sáng chế vương quốc Anh số 1,.197,183,
ngày 2 tháng 5, 1966 và bằng sáng chế Mỹ số 3,905,461 bảo vệ và được
bảo vệ trên nhiều nước khác. Bằng sáng chế Mỹ của ông vẫn còn miêu tả
chức năng của ATM sau gần 40 năm. Những máy này được đưa ra thị trường
bời công ty Chubb LTD và được thiết bị cho toàn nước Anh vào thập niên
60 và đầu thập niên 70. Chúng ta có thể đọc nơi đây: ATM inventor
James Goodfellow's story here on ATMmachine.com.
Don Wetzel, Tom Barnes và George Chastain
Năm 1968, nhân cuộc phỏng vấn của NMAH, Don
Wetzel, phó giám đốc Kế hoạch sản phẩm (Product Planning) tại Docutel,
một công ty phát triển máy quản lý hành lý tự động nói là ông đã bảo
vệ bằng sáng chế máy ATM với hai cộng sự viên là Tom Barnes, kỹ sư
cơ học, và George Chastain, kỹ sư điện. Don Wetzel dùng 5 triệu dollars để phát triển máy ATM của họ.
John D. White
John
D. White nói tại trang web ATMmachine.com rằng công trình của ông bắt
đầu từ năm 1968. Ông nói là máy ATM đầu tiên được đặt tại Rockville
Center, LI rồi sau đó tại Chemical Bank vào tháng 8 năm 1973. Thiết kế của ông được bảo vệ ngày 9/5/1973 cho tổng công ty Docutel Corporation. Máy được đặt tên là "Credit
Card Automatic Currency Dispenser". Ông White cung cấp văn bằng phát
minh có tên John D. White và Kenneth Goldstein, Docutel Corporation ký
trên văn bằng. Máy của ông giống máy ATM hiện đại, nghĩa là "cả hai
code, nguyên thủy và cập nhậ, đều được đổi khóa để chống trộm", giống
như máy thời nay. Máy ATM được lập trình với các khóa an toàn, các mật
mã (code) được thay đổi và làm khuấy trộn giữa ATM, nhà băng và bộ xử
lý mạng (network processor) để ngăn ngừa những sự dùng gian lận thẻ tín
dụng để vô máy ATM.
Tranh giành chức cha
Sự
trao tặng huân chương cho John Shepherd Barron không làm cho James
Goodfellow bằng lòng. Ông kể rằng ông được giao phó làm dự án máy phát
tiền tự động, và để bảo đảm an toàn cho khách hàng, ông đã tưởng tượng
ra tất cả, kể cả cách dùng chỉ tay, nhận tiếng nói hay dùng sinh trắc
học (biometry). Ông khẳng định rằng chính ông là tác giả của khái niệm
(conception) về thẻ crypté, nhờ số mật mã riêng.
John
Shepherd-Barron lại nói rằng ông chưa từng nghe ai nói về James
Goodfellow và nhắc lại rằng chính ông là người đầu tiên xây dựng máy
phát tiền chạy bằng các tấm chèque từ (chèque magnétique) được mã hóa
bằng carbon phóng xạ C14