Đề tài sáng chế máy sấy lúa của Lê Kim Hợi và Lê Minh Hiệu đã đạt giải 3 cấp tỉnh nhưng nhờ tính ứng dụng cao nên được chọn vào vòng thi khu vực miền Trung.

Lê Kim Hợi (trái) và Lê Minh Hiệu, đồng tác giả của mô hình máy sấy lúa được đánh giá mang lại hiệu quả kinh tế cao

Tiết kiệm tiền tỉ

Mô hình máy sấy lúa do Lê Kim Hợi và Lê Minh Hiệu sáng chế được cấu tạo gồm hai bộ phận chính là hệ thống sấy và các máng lúa. Trong đó hệ thống sấy đóng vai trò là "não bộ" của máy với 3 quạt gió có chức năng đẩy nhiệt từ các rơle nhiệt xuống buồng sấy.

Ngoài bộ phận chính, máy sấy lúa có thể gắn thêm một bánh xe, tay kéo nên dễ dàng di chuyển, thuận lợi trong quá trình ứng dụng trên địa hình đồng ruộng.

Hợi tiết lộ: Chính những bộ phận phụ này có tính thiết thực cao, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương: "Phần lớn diện tích đất nông nghiệp ở quê em phân bố nhỏ lẻ và không tập trung nên việc di chuyển máy là cực kì cần thiết. Máy có thể được di chuyển lưu động đến từng hộ gia đình, giảm đáng kể chi phí vận chuyển nông sản đến địa điểm sấy".

Hợi chia sẻ: "Sau khi đóng nguồn điện bằng công tắc, hệ thống máng sẽ chuyển động liên tục nhờ các trục quay. Nhiệt từ động cơ tỏa xuống máng sắt nhờ quạt gió sẽ thổi bay lá lúa, hạt lép ra ngoài, đồng thời lượng nhiệt này trực tiếp sấy khô hạt lúa để có thể bảo quản, cất giữ theo nhu cầu người sử dụng".

Cậu học trò tuổi 15 giải thích thêm: "Mỗi lần máy có thể sấy tối đa khoảng 20kg - 28kg lúa trong thời gian 17 phút. Khi nhiệt độ trên máng vượt mức 150 độ C, rơle nhiệt tự động ngắt mạch đảm bảo lúa không bị cháy, hạt lúa sau khi sấy không hề bị mối mọt. Sấy khô 1 tấn lúa ướt chỉ tiêu tốn chừng 280 ngàn đồng theo giá điện hiện nay".

Là con nhà nông, Hợi so sánh rằng để phơi khô cùng lượng thóc trên cần đến mười ngày công trong điều kiện thời tiết tốt (nhiệt độ trên sân phơi khoảng 35- 38 độ C). Chỉ cần nhẩm tính với sản lượng lúa hàng triệu tấn mỗi năm, chiếc máy sấy của Hợi và Hiệu tiết kiệm cho bà con nông dân trong xã hàng tỉ đồng.

"Máy thần kỳ" chế từ... phế liệu

Để thực hiện ý tưởng của mình, hằng ngày sau giờ học Hợi và Hiệu cùng nhau tìm tòi sách vở, lên mạng internet tham khảo mô hình các loại máy sấy khác nhau để xây dựng mô hình riêng của mình.

Sau khi hoàn thiện mô hình trên giấy vở, "cặp bài trùng" có thành tích học tập xuất sắc của lớp 9A phải bỏ công đến các bãi phế liệu tìm mua những vật dụng bỏ đi có thể tận dụng được chuẩn bị cho việc lắp đặt máy.

"Ngoại trừ Rơle nhiệt, động cơ đi phải mua mới còn các bộ phận phụ có thể tận dụng được: Chiếc khay đựng ly tách được dùng làm sàng sấy, máng sấy có thể dùng bảng nhựa học sinh lắp ghép thành; hộp sơn, chai nhựa được dùng làm bộ phận bảo vệ xung quanh rơle và các đầu nối điện...".

Cũng ít biết rằng để hoàn thành mô hình máy sấy lúa hai "kĩ sư" Hợi và Hiệu phải "tháo ra lắp vào hơn 20 lần trong vòng hai tháng".

Chị Phùng Thị Thu, mẹ của Hợi kể lại : "Nhiều hôm thấy cháu lục lọi chai lọ, dây điện trong nhà rồi mang vào nhà kho cặm cụi làm gì đó. Vợ chồng tôi bận việc đồng áng nên không quan tâm lắm, có lần hỏi nó chỉ bảo con đang thực hành vật lí. Nay mới biết chuyện cháu đạt giải lớn".

Còn thầy giáo Trần Mót, hiệu trưởng trường THCS Hải Thiện chia sẻ: "Ngay khi nhận đề tài của hai em Hợi và Hiệu tôi đánh giá khả năng ứng dụng rất cao, cách đây đúng một năm hai em đã hoàn toàn thuyết phục hội đồng nhà trường sau khi sấy thử nghiệm thành công một lượng lúa nhất định. Không chỉ sấy khô thóc, chiếc máy còn loại bỏ tạp chất như đất, lá lúa, cỏ khô nên tiết kiệm thêm khâu làm sạch...".

Ướ́c mơ thành kĩ sư nhà nông

Chia sẻ về ước mơ nghề nghiệp trong tương lai, cả Hợi và Hiệu đều nung nấu ngày được trở thành những kĩ sư nông nghiệp góp phần giúp bà con nông dân.

Còn "dự án" chiếc máy sấy lúa, hai cậu học sinh tỏ rõ quyết tâm cao: "Chúng em vẫn đang tích cực hoàn chỉnh máy sấy đến mức tối ưu nhất. Chẳng hạn số lượng quạt gió có thể tăng giảm tùy theo kích thước của máy chứ không nhất nhất phải gắn ba quạt như mô hình. Ngoài ra chiếc máy sẽ được gắn thêm bộ điều chỉnh nhiệt và cải tạo một số chi tiết để có thể sấy tất cả các loại nông sản khác như ngô, đậu xanh, củ lạc, ớt...".

Hợi và Hiệu tiết lộ: "Sau khi hoàn thiện mô hình máy sấy lúa chúng em dự kiến cho ra đời một chiếc máy gặt đập và sấy liên hợp, khi đó chi phí sản xuất nông nghiệp được giảm đáng kể, bà con nông dân cũng bớt khổ hơn".

Lê Kim Hợi cho biết đã có một người từ miền Nam đề nghị mua lại bản quyền máy sấy lúa với giá 20 triệu VNĐ. Tuy nhiên, 2 "kỹ sư" vẫn đang cân nhắc trước đề nghị này vì "chúng em chưa tính đến việc kiếm tiền".