Khi nhà máy mới có giá 2 tỉ USD được đặt tại Thái Nguyên hoạt động 100% công suất vào năm 2015, Việt Nam sẽ trở thành nơi sản xuất 40% các sản phẩm điện thoại đem lại lợi nhuận hoạt động nhiều nhất cho Samsung. Nhà máy này sẽ bắt đầu sản xuất vào tháng 2 năm sau, dựa trên tuyên bố được chính quyền địa phương đưa ra vào ngày 22/11.

Samsung đã vượt qua Apple để trở thành nhà sản xuất điện thoại di động số một thế giới bằng cách tung ra cả các sản phẩm cao cấp có giá 900 USD lẫn các sản phẩm cấp thấp có giá chỉ 150 USD. Trong bối cảnh nhu cầu smartphone cao cấp đang sụt giảm và các đối thủ Trung Quốc đang tấn công mạnh mẽ vào phân khúc cấp thấp, Samsung sẽ tiếp bước Nokia và Intel đến Việt Nam – nơi lương nhân công chỉ bằng 1/3 tại Trung Quốc.

"Xu hướng các công ty chuyển từ Trung Quốc đến Việt Nam có lẽ sẽ gia tăng trong ít nhất là 2 – 3 năm tới, do giá nhân công tại Trung Quốc cao hơn", ông Lee Jung Soon, người lãnh đạo đội ngũ hỗ trợ doanh nghiệp tại Văn phòng Thương Mại Hàn Quốc (KOTRA) đặt tại thành phố Hồ Chí Minh cho biết. "Việt Nam đang trở nên mạnh mẽ trong việc hỗ trợ các ngành công nghiệp".

Sau đây là 5 lý do chính dẫn tới việc Samsung rời Trung Quốc để chuyển đến Việt Nam:

Nguồn vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) gia tăng

Đến ngày 20/11, chính phủ Việt Nam đã thông qua các dự án đầu tư nước ngoài có tổng trị giá 13,8 tỉ USD, tăng 73% so với năm ngoái, dựa theo con số do Tổng Cục Thống Kê đưa ra. Trong số này, Hàn Quốc dẫn đầu với 3,66 tỉ USD.

Trong vòng 10 tháng đầu năm, nền kinh tế trị giá 8,4 nghìn tỉ USD của Trung Quốc (lớn gấp 59 lần Việt Nam) chỉ nhận được 97 tỉ USD vốn FDI, tăng 6% so với cùng kì năm ngoái.

Intel, công ty sản xuất vi xử lý lớn nhất Việt Nam, đã mở cửa một nhà máy lắp ráp và kiểm thử có trị giá 1 tỉ USD tại thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2010. Nokia cũng cho biết nhà máy ở gần Hà Nội sẽ có thể hoạt động đầy đủ vào quý thứ 3 năm nay để sản xuất các mẫu điện thoại phổ thông Asha. LG, đối thủ của Samsung tại Hàn Quốc, cũng đang xây dựng một nhà máy có diện tích 400.000 mét vuông để sản xuất TV và đồ gia dụng, dựa theo kế hoạch đầu tư có giá 1,5 tỉ USD.

Nhân công trẻ

"Việt Nam ổn định về mặt chính trị và có nguồn nhân lực trẻ, ngày càng được giáo dục tốt", LG khẳng định trong một tuyên bố chính thức. "Giống như Hàn Quốc, Việt Nam hiểu được cần phải làm gì để xây dựng lại nền kinh tế sau một cuộc chiến tranh tàn khốc".

Nhà máy mới của Samsung được dự kiến sẽ sản xuất ra 120 triệu điện thoại vào năm 2015, theo thông tin của 2 nguồn tin nội bộ cung cấp cho hãng tin Bloomberg. Con số này cao gấp 2 lần sản lượng của Samsung tại Việt Nam hiện tại và cũng là rất đáng kể nếu so với tổng sản lượng toàn cầu của Samsung vào năm trước: 400 triệu. Khi được liên hệ qua email, Samsung đã từ chối xác minh các thông tin này.

Khi đang nắm trong tay 1/3 thị trường smartphone toàn cầu, Samsung có thể sẽ sản xuất khoảng 80% tổng sản lượng tại Việt Nam, theo lời ông Lee Seung Woo, một nhà phân tích tại IBK Securities đã từng theo dõi Samsung trong suốt hơn 1 thập kỉ qua.

"Điều làm nên ngành sản xuất điện thoại là phải lắp ráp các linh kiện được sản xuất tốt. Yếu tố quan trọng nhất là nhân lực" – ông Lee khẳng định.

Tốc độ tăng trưởng kỉ lục của Trung Quốc khiến chi phí nhân công trở nên đắt đỏ

Theo báo cáo của Samsung tung ra vào tháng 6, sau khi đặt chân vào Trung Quốc vào năm 1992, Samsung giờ đã có 13 địa điểm sản xuất và 7 phòng nghiên cứu đặt tại quốc gia này. Nhân công của Samsung tại Trung Quốc đạt 45.660 người, chiếm 19% tổng nhân lực toàn cầu của Samsung Electronics và cũng là nguồn nhân công lớn nhất của Samsung ngoài Hàn Quốc.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế kỉ lục đã biến Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới và cũng đã khiến giá nhân công tăng cao, bao gồm cả các công việc cấp thấp. Theo một cuộc khảo sát của Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản JETRO, lương căn bản của công nhân nhà máy tại Bắc Kinh là 466 USD (9,8 triệu đồng), trong khi tại Hà Nội chỉ là vào khoảng 3 triệu đồng.

Trong khi tốc độ tăng trưởng kinh tế khá mạnh tại Trung Quốc đã giúp tạo ra một nhóm người tiêu dùng tiềm năng lớn cho Samsung, khách hàng luôn muốn sản phẩm tốt hơn với giá rẻ hơn. Những tính năng vốn được dành riêng cho điện thoại cao cấp, ví dụ như màn hình độ phân giải HD và vi xử lý tốc độ cao, giờ đã có mặt trên cả điện thoại giá rẻ.

Vào năm ngoái, Trung Quốc cũng đã vượt qua Mỹ để trở thành thị trường smartphone lớn nhất thế giới, và doanh số tại đây sẽ đạt 350 triệu đơn vị vào năm 2015 – cao gấp đôi nhu cầu của thị trường Mỹ. Con số này được công ty phân tích tài chính IDC đưa ra. Theo IDC, tại Trung Quốc 3/4 số điện thoại được bán ra có giá thấp hơn 250 USD (5,3 triệu đồng), tức là chỉ tương đương với 1/5 giá điện thoại tại Mỹ.

Nhiều ưu đãi tại Việt Nam

Doanh số smartphone toàn cầu sẽ tăng gấp đôi và đạt 1,7 tỉ đơn vị vào năm 2017, khi giá trung bình của điện thoại giảm từ 337 USD (7,1 triệu đồng) xuống còn 265 USD (5,6 triệu đồng), dựa theo tuyên bố của IDC vào ngày 26/11.

"Luật lệ của cuộc chơi đang bị thay đổi thành: liệu bạn có thể giành được bao nhiêu thị phần từ đối thủ", Hong Sung Ho, một nhà phân tích tại công ty LIG, Seoul khẳng định. "Rất nhiều công ty giờ phải đau đầu tìm cách giảm chi phí sản xuất".

Nhà máy của Samsung tại khu công nghiệp Yên Bình, Thái Nguyên sẽ được miễn thuế trong vòng 4 năm, được giảm 50% thuế trong vòng 12 năm tiếp theo, dựa theo website của chính quyền địa phương.

Một nhà máy khác, có trị giá 1,2 tỉ USD vừa được thông báo xác nhận, sẽ sản xuất các module camera và mạch điện sẽ được giảm 1/2 tiền thuê cơ sở vật chất giống như các nhà máy khác của Samsung. Theo tuyên bố của Samsung, nhờ vào "mối quan hệ đối tác chiến lược", Samsung sẽ giúp Việt Nam xây dựng cơ sở hạ tầng xã hội, đồng thời phát triển các ngành công nghiệp quan trọng như dầu khí và đóng tàu.

Gần với Hàn Quốc

Cổ phiếu của Samsung đã sụt giảm 7,4% trong năm nay, và năm 2013 sẽ là năm đầu tiên công ty Hàn Quốc chứng kiến cổ phiếu sụt giá kể từ năm 2008.

Trong khi cả Ấn Độ và Indonesia đều có thể thu hút Samsung nhờ giảm thuế và chi phí nhân công thấp, vị trí gần với các nhà máy có sẵn của Samsung tại Trung Quốc và Hàn Quốc sẽ là một lợi thế của Việt Nam – theo ông Thân Trọng Phúc, giám đốc điều hành quĩ DFJ VinaCapital LP.

"Các nước khác có thể đưa ra các ưu đãi ngang bằng hoặc thậm chí là vượt cả Việt Nam, nhưng Việt Nam ở rất gần với chuỗi cung ứng của Samsung. Bạn có thể thấy các công ty Hàn Quốc ở bất cứ đâu tại Việt Nam", ông Phúc khẳng định.