Jordan giống như phiên bản của các con đường cổ hay bản vẽ tại cao nguyên Nazca, ở sa mạc phía nam Peru, được nhìn thấy từ trên không chứ không phải từ dưới mặt đất, dường như còn nhiều người chưa biết đến.

Nhờ công nghệ chụp bản đồ của vệ tinh mới và ảnh chụp trong một chương trình trên không ở Jordan, các nhà nghiên cứu đang khám phá ra rất nhiều điều về chúng.

Các nhà khảo cổ gọi các cấu trúc bằng đá được thiết kế rất nhiều là những “bánh xe”, với một vòng tròn và nan hoa tỏa ra bên trong. Họ tin rằng chúng có từ thời cổ đại, ít nhất 2.000 năm trước đây. Chúng thường được tìm thấy trên các vùng dung nham ở độ cao khoảng từ 82 feet-230 feet (25 mét-70 mét).

“Riêng ở Jordan, chúng tôi đã có cấu trúc đá được thiết kế nhiều hơn nhiều so với ở Nazca, với một khu vực bao phủ rộng lớn hơn”, ông David Kennedy, một giáo sư về kinh điển và lịch sử cổ đại tại Đại học Tây Úc nói.

Kennedy chuyên về khảo cổ học La Mã, nhưng ông bị hấp dẫn bởi những cấu trúc đá này ngay từ thời còn sinh viên, khi nhìn thấy những ảnh chụp của không quân hoàng gia vào những năm 1920 về Jordan. Vào năm 1927, chuyến bay RAF Lt. Percy Maitland xuất bản một tài liệu về những tàn tích trong Tạp chí Antiquity, cho biết “đất nước ở trên vùng dung nham” và nói rằng những cấu trúc bằng đá rất khác lạ là tác phẩm của những người cổ đại.

Hình vẽ bánh xe đi kèm với dây chuyền, bẫy diều vẫn còn là điều bí ẩn (Ảnh: livescience)

Nghiên cứu mới của Kennedy, sẽ được công bố trên số ra sắp tới của Tạp chí Khảo cổ học, cho thấy những bánh xe là một phần của một loạt các cảnh quan đá. Chúng bao gồm bẫy hình diều (cấu trúc bằng đá được sử dụng để chui hầm và giết chết động vật), mặt dây chuyền (dây chuyền của đá hình tháp dùng cho mai táng), và các bức tường, cấu trúc bí ẩn quanh co trên khung hình lên đến vài trăm mét và không có có mục đích sử dụng rõ ràng.

Hiện tại, Kennedy và các cộng sự đang bối rối chưa xác định được ý nghĩa của các hình vẽ bằng đá này được dùng để làm gì.

Các hình vẽ bánh xe ở các địa điểm có những nét rất khác nhau. Ở Saudi Arabia có những bánh xe hình chữ nhật, một số khác lại hình tròn có hai nan cùng một hướng. Mặt khác, ở Jordan và Syria, có nhiều nan hoa và dường như không được liên kết với bất kỳ hiện tượng thiên văn. Một số bánh xe thì đứng riêng rẽ trong khi những cái khác lại tụ lại với nhau.

Các nhà nghiên cứu lưu ý, các ụ đá hình tháp, bẫy hình diều thường đi kèm với các hình vẽ bánh xe. Trong khi ụ đá hình tháp liên quan đến chôn cất, còn bẫy hình diều có niên đại 9.000 năm, cho thấy nó có trước các hình vẽ 2.000 năm rất lâu.

Amelia Sparavigna, một giáo sư vật lý tại Politecnico di Torino tại Ý, cho biết, cô đồng ý với việc cho các hình vẽ ở đây giống như ở Nazca. Chức năng của chúng cũng có thể bí ẩn như các hình vẽ ở Nazca.

“Nói chung, nếu chúng ta xem xét, các vòng tròn đá như nơi thờ tự của tổ tiên, hoặc những nơi đối với các nghi thức kết nối với các sự kiện thiên văn hoặc mùa màng, chúng có thể có cùng chức năng với các hình của Nazca ở Nam Mỹ”, Sparavign nói.

Kennedy cũng cho biết ý nghĩa của các bánh xe vẫn còn là một điều bí ẩn chưa có lời giải.