Gà lôi trắng Lophura nycthemera. Nơi ở thích hợp là trong rừng thường
xanh ở dạng nguyên sinh và thứ sinh có độ cao từ 500m trở lên. Các nhà
khoa học và nông dân đã gặp chúng ở độ cao 500 - 1000 m, thậm chí trên
các đỉnh núi cao 1200 - 1800m. Chúng kiếm ăn trên mặt đất và ban đên ngủ
trên cây. (Ảnh: Phùng Mỹ Trung)
Gà rừng Gallus gallus. Chim lớn, cánh dài 200-250mm, nặng 1-1,5kg. Chim
đực có lông đầu, cổ màu đỏ da cam, lưng và cánh đỏ thẫm, ngực bụng và
đuôi đen. Chim mái nhỏ hơn chim đực và toàn thân màu nâu xỉn. Mắt nâu
hay vàng cam. Mỏ nâu sừng hoặc xám chì. Mỏ thịt đỏ. Chân xám nhạt. Gà
rừng định cư và ở trong nhiều kiểu rừng. Sinh cảnh thích hợp là rừng thứ
sinh gần nương rẫy hay rừng gỗ pha giang, nứa. Sống đàn hoạt động vào 2
thời điểm trong ngày là sáng sớm và xế chiều. Buổi tối chúng tìm đến
những cây cao dưới 5m có tán lớn để ngủ. Chúng thích ngủ trong các bụi
giang, nứa, có nhiều cây đổ ngang. (Ảnh: Tăng a Pẩu)
Gà lôi hông tía Lophura diardi. Chim đực trưởng thành mào dài 70 - 90mm,
thường dựng đứng, có màu đen lam ánh thép. Đầu, cằm, họng màu đen. Phần
dưới lưng màu vàng kim loại. Hông và trên đuôi màu lam ánh thép và đỏ
tía. Phần còn lại của bộ lông nhìn chung có màu lam. Chim cái trưởng
thành không có mào nhưng lông ở đỉnh đầu dài hơn.Thường gặp trong các
loại rừng khác nhau và chỗ cây bụi, kể cả nơi trống trải, dọc đường đi.
Độ cao vùng phân bố khoảng dưới 750m. Đi lẻ hoặc đàn nhỏ và chỉ phân bố
từ các tỉnh từ Hà Tĩnh trở vào miền Nam. Đây là loài được đưa vào Sách
đỏ Việt Nam. (Ảnh: Phùng Mỹ Trung)
Gà lôi tía Tragopan temminckii. Chim đực trưởng thành nhìn chung bộ lông
có nhiều màu sắc đẹp như đỏ lửa, đỏ nâu và nâu lẫn đen. Hầu hết ở giữa
các lông đều có các vệt xám xanh da trời rộng. Mắt nâu, mỏ đen, da quanh
mắt xanh da trời. Chân hồng. Chim đực non 1 năm tuổi giống chim cái
nhưng kích thước hơi lớn hơn. Chim cái có vệt đen hung và trắng, nhìn
thô hơn so với chim đực. Thường chỉ gặp loài này ở Lào Cai, trên độ cao
2000 - 3000m. Chúng là loài đặc hữu Việt Nam và được ghi vào Sách đỏ
Việt Nam. (Ảnh: Dick Daniels)
Gà lôi vằn Lophura nycthemera annamensis. Mào dài, cằm, họng, toàn thể
mặt bụng màu đen. Một đặc điểm dể thấy là một dải, rộng màu trắng chạy
dọc theo hai bên cổ. Cánh màu đen với một vài vân trắng; đuôi màu đen có
nhiều vân trắng hẹp. Mắt màu nâu da cam hay vàng. Mỏ đen hoặc màu xám
sừng. Da quanh mắt màu đỏ tươi, Chân đỏ tía. Loài gà lôi này phân bố ở
các rừng Nam Trung bộ, cao nguyên Lâm viên phía bắc Playku và phần đông
Bắc Nam bộ. Đây là loài chim đặc hữu của nước ta. (Ảnh: Phùng Mỹ Trung)
Gà lôi lam mào trắng Lophura edwardsi. Chim đực trưởng thành nhìn chung
có màu xanh lam thẫm. Mào lông ở trên đỉnh đầu màu trắng. Mắt màu đỏ da
cam. Mỏ lục vàng nhạt hay màu sừng. Chân đỏ tía. Lần đầu tiên được phát
hiện trên vùng rừng rậm quanh núi đá vôi giữa tỉnh Quảng Bình và Quảng
Trị của miền Trung bộ của Việt Nam trên độ cao 50 - 200m của rừng thứ
sinh. Đây là loài được đưa vào Sách đỏ Việt Nam. (Ảnh: Phùng Mỹ Trung)
