Những dấu hiệu khác lạ

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, chúng tôi được biết thời gian gần đây bệnh nhân của chứng dậy thì sớm đến khám ngày một đông. Chị H. mẹ cháu Lê Văn L. (Hà Nội, 7, 5 tuổi) cho biết: Khi sinh ra cháu có các biểu hiện nôn nhiều sau ăn. Nghĩ con bị trớ là chuyện thường, có thể do không hợp với sữa mẹ nên gia đình không đưa cháu đi khám bệnh. Lên 5 tuổi L. vẫn đi mẫu giáo bình thường như các bạn khác.

Tuy nhiên về ngoại hình, cháu phát triển nhanh hơn các bạn cùng trang lứa, cơ bắp vạm vỡ, mặt nhiều trứng cá, giọng ồm ồm. Đến 6 tuổi, bố mẹ L. giật mình khi thấy vùng kín của con có biểu hiện khác lạ so với những đứa trẻ khác. Hốt hoảng bố mẹ đưa cháu lên Bệnh viện Nhi Trung ương khám bệnh. Kết quả khám bệnh của L. như sau: Thâm da, nhiều trứng cá, lông mu P3, thể tích tinh hoàn hai bên 3,5 ml, huyết áp 90/50 mmHg. Cháu phải điều trị dậy thì sớm.

Khi tiến hành các xét nghiệm các bác sĩ cho biết cháu bị u vỏ thượng thận. Đây chính là nguyên nhân chính gây nên hiện tượng dậy thì sớm ở cháu. Cháu L.  đã được các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ khối u và phải điều trị gần hai năm. Hiện tại sức khoẻ của cháu vẫn chưa trở lại bình thường.

Trẻ dậy thì sớm do hormon sinh dục cao.(Ảnh minh họa)

Tháng 7/2010, khoa Nội tiết, chuyển hoá và di truyền của bệnh viện đã tiếp nhận trường hợp cháu Đ.M.P (Phú Thọ), mới 3 tuổi nhưng có vòng một phát triển như một phụ nữ trưởng thành. Đặc biệt, cháu P. có kinh nguyệt từ hai tháng trước khi đến bệnh viện. Mẹ cháu cho biết, trước đó P. có biểu hiện ra máu, giống như chu kỳ kinh nguyệt của một người phụ nữ. Theo dõi đúng ngày đó của tháng sau, cháu P. cũng có biểu hiện như vậy nên gia đình đã đưa cháu vào bệnh viện. Sau khi thăm khám các cơ quan trong cơ thể đều phát triển bình thường, riêng có hormon sinh dục là cao. Các bác sĩ kết luận cháu bị dậy thì sớm.

Tại sao bé dậy thì sớm?

Theo PGS. TS Nguyễn Thị Hoàn, nguyên trưởng khoa Nội tiết chuyển hoá và di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương, trường hợp dậy thì sớm của cháu L. là do nguyên nhân tăng sản thượng thận bẩm sinh.

Đó là một nhóm các rối loạn di truyền của tổng hợp steroid thượng thận, mỗi rối loạn gây nên bởi sự thiếu hụt một trong năm enzym cần thiết cho quá trình tổng hợp cortisol. Nguyên nhân chủ yếu của tăng sản thượng thận bẩm sinh là thiếu hụt 21-hydroxylase (21-OH): chiếm 90% các trường hợp. Trường hợp những cháu bị tăng sản thượng thận bẩm sinh gây nên u vỏ thượng thận cần được phẫu thuật sớm để không ảnh hưởng đến tính mạng.

Có thể dùng thuốc ức chế dậy thì cho trẻ. (Ảnh minh họa)

Đối với cháu Đ.M.P, PGS.TS Hoàn cho biết không rõ nguyên nhân gây dậy thì sớm. Cháu sẽ được các bác sĩ dùng thuốc ức chế dậy thì để đảm bảo cho cháu phát triển bình thường. Đến khi qua 10 tuổi cháu có thể tự vệ sinh cá nhân thì ngừng sự ức chế dậy thì để cháu làm quen với chu kỳ của một người phụ nữ trưởng thành.

Theo số liệu của Bệnh viện Nhi Trung ương, hiện tượng dậy thì sớm đang ngày càng có xu hướng gia tăng, chỉ riêng khám tại tuyến trung ương hàng năm cũng có khoảng 50 - 70 trường hợp dậy thì sớm giả. Một điều dưỡng tại phòng khám nội tiết của khoa khám bệnh cho biết, có những ngày có đến 6 - 7 cháu đến khám với triệu chứng dậy thì sớm, trong số đó không ít trường hợp dậy thì sớm thật. Hiện tượng này gặp ở các cháu nữ nhiều hơn nam.

Nguyên nhân của dậy thì sớm được PGS.TS Hoàn chia thành hai loại là: dậy thì sớm thật và dậy thì sớm giả. Những trường hợp dậy thì sớm thật ít gặp hơn, chủ yếu là những cháu bị do u não, tổn thương não, teo não, động kinh, u nang buồng trứng, u tuyến thượng thận...

Dậy thì sớm giả là dậy thì sớm hormon sinh dục, ở cháu gái là u nang buồng trứng, cháu nam do tăng sản thượng thận bẩm sinh (như trường hợp của cháu L.). Biểu hiện của những đứa trẻ dậy thì sớm giả là tuyến vú phát triển, dương vật dài, có lông mu nhưng không có kinh nguyệt, con trai không có tinh trùng. Trường hợp dậy thì sớm giả thường là vô căn hay còn gọi là không rõ được nguyên nhân.

Việc điều trị dậy thì sớm sẽ tuỳ thuộc vào từng  nguyên nhân, trong trường hợp dậy thì sớm giả không phát hiện được nguyên nhân, trẻ sẽ được điều trị bằng các thuốc đặc biệt có tác dụng ức chế phát triển các đặc tính sinh dục và cải thiện chiều cao.

Dễ bị kẻ xấu lợi dụng quấy rối tình dục

PGS.TS Nguyễn Thị Hoàn nhấn mạnh: Xã hội càng phát triển, đời sống của người dân được nâng cao, sự phát triển tâm sinh lý của trẻ cũng sớm hơn so tuổi dậy thì thông thường của trẻ. Cha mẹ cần thường xuyên theo dõi con cái với các biểu hiện lạ như: khi đứa trẻ thủ dâm, hay nghịch vùng sinh sản.

Có nhiều đứa trẻ dậy thì sớm về sinh lý nhưng tâm lý lại không phát triển. Nhiều đứa trẻ lớn hẳn so với các bạn nên rất dễ bị kẻ xấu lợi dụng quấy rối tình dục. Mặt khác, những đứa trẻ dậy thì sớm còn nhiều nguy cơ khác như mắc những căn bệnh ung thư: Ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng... cao hơn trẻ bình thường.