Chồng đánh vợ, con đánh bố trong truyện "Chiếc thuyền ngoài xa" của Nguyễn Minh Châu

Ở hệ giáo dục phổ thông, nhiều TS không nắm rõ về nội dung truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu nên khi nói về người đàn bà hàng chài, các em cứ vô tư “tán”:

“Người đàn bà hàng chài là người đẹp người đẹp nết nên được một anh chàng thương”, hoặc “Người đàn bà này hàng ngày đi kéo lưới để nuôi sống gia đình, bữa nào có cá to chị đem đi bán”.

Giám khảo chấm thi môn văn đau đầu với những câu văn “kinh dị” của học sinh  trong kỳ thi tốt nghiệp 2010. Ảnh minh họa

Thậm chí, câu hỏi của đề là “Trong đoạn cuối truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu, nhân vật nghệ sĩ Phùng mỗi khi ngắm kĩ và nhìn lâu hơn tấm ảnh do mình chụp thường thấy hiện lên những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó nói lên điều gì?”

Nhiều TS trả lời “Đó là hình ảnh người đàn ông đánh vợ dã man và đứa con bênh mẹ mà đánh lại bố”…

Sài Khao, Mường Lát ở Lào

Còn ở câu số 3 của chương trình cơ bản, không ít TS tán vu vơ đoạn thơ của Quang Dũng. Ví dụ, câu thơ “Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống, nhà ai Pha Luông mưa xa khơi” thì có em viết:

“Đọc câu thơ này ta thấy con người trở nên nhỏ như con kiến đang cố gắng vượt qua cái dốc để đến với bến bờ tự do”.

Những địa danh được nhắc tới trong đoạn thơ như Sài Khao, Mường Lát,… được TS cho rằng “là những địa danh quen thuộc trên đất  nước Lào”.

Kim Lân miệt thị Tràng thậm tệ

Với câu 3b (chương trình nâng cao) cho phân tích nhân vật Tràng, nhiều TS “thêm râu thêm ria” vào câu chuyện. Ví dụ, một TS viết:

“Tràng kéo xe thì gặp một người đàn bà nằm giữa đường với bộ dạng sắp chết, thấy vậy Tràng liền múc mấy bát cháo cho thị ăn. Sau khi thị ăn xong, Tràng nói “Về làm vợ tớ đi”. Vậy là thị theo Tràng đi liền. Còn bà cụ Tứ nói với Tràng: “Chúng mày lấy nhau tao cũng mừng, mai mày đi mua hai con gà về mà nuôi”.

Cá biệt, có TS viết “Với ngòi bút của mình, Kim Lân đã miệt thị Tràng một cách thậm tệ”.

Nhân vật trong "Rừng xà nu" lạc vào "Số phận con người" của Sô-lô-khôp

Riêng câu 2 (Nghị luận xã hội) thì đa số TS viết hết sức cẩu thả. Có TS giải thích đường là gì, gồm có những loại đường không, đường thủy, đường bộ…và kết luận “đường tới tương lai cũng là một con đường”….

Còn ở hệ GDTX, với câu 1 (Tóm tắt truyện ngắn “Số phận con người” của M.Sô-lô-khôp), có TS tóm tắt luôn truyện ngắn “Một con người ra đời” của M.Gorki.

Một TS khác lại tóm tắt “Sau khi chiến tranh kết thúc, anh chiến sĩ trở về quê thì vợ con đã chết, anh gặp bé Heng và nhận chú bé làm con nuôi” (Bé Heng là nhân vật trong truyện ngắn “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành). Cũng có TS tóm tắt được nhưng lại đổi giới tính bé Vania từ chú bé thành cô bé thật đáng yêu…