Hình minh họa một con khỉ Archicebus achilles. Ảnh: Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc.

Các nhà khoa học Trung Quốc từng tìm thấy một bộ xương hóa thạch khá đầy đủ tại tỉnh Hồ Bắc từ khoảng một thập kỷ trước. Song mãi tới đầu tháng 6, các nhà nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc mới công bố kết quả phân tích hóa thạch, Nature đưa tin.

Sau khi so sánh hơn 1.000 đặc điểm của hóa thạch với 157 loài động vật linh trưởng - bao gồm vượn cáo, khỉ đầu chó, tinh tinh, khỉ đột, người - nhóm nghiên cứu kết luận con vật hóa thạch là một loài khỉ từng sống trên trái đất từ khoảng 55 triệu năm trước. Họ gọi loài này là Archicebus achilles.

Khối lượng cơ thể trung bình của Archicebus achilles là 30 gram, còn chiều cao trung bình vào khoảng 7 cm. Với khối lượng và chiều cao như thế, cơ thể chúng nhỏ hơn cả chuột ngày nay. Chúng sống trên cây trong những khu rừng nhiệt đới ẩm gần các hồ. Hàm răng nhọn cho thấy côn trùng là thức ăn chủ yếu của chúng. Hốc mắt to chứng tỏ thị lực của chúng rất tốt nên chúng có thể săn mồi vào ban ngày.

Xương gót chân của A. achilles có hình dạng tương đối giống với xương gót chân những loài khỉ, vượn và cả con người. Răng của chúng cũng giống răng của khỉ đuôi sóc ở châu Mỹ.

Xijun Ni, trưởng nhóm phân tích hóa thạch, nói rằng A. achilles sở hữu chiếc đuôi rất dài, các chi mảnh, mặt tròn. Chân của chúng có khả năng bám, nắm vật thể.

"Rất có thể lông của chúng có nhiều màu sắc", Xijun nói.

Với sự tồn tại của A. achilles, giờ đây giới chuyên gia nhân chủng có thể khẳng định rằng những tổ tiên đầu tiên của loài người sống ở châu Á. Nhưng sau đó, vì một lý do mà giới khoa học chưa biết, nhánh linh trưởng tiến hóa thành loài người lại xuất hiện ở châu Phi.

Richard Kay, một nhà nhân chủng học của Đại học Duke tại Mỹ, nói rằng A. achilles là mắt xích còn thiếu trong cây tiến hóa của loài người. Chúng là động vật linh trưởng cổ xưa nhất mà con người từng biết, song không phải là "cụ tổ" đầu tiên trong cây tiến hóa của động vật linh trưởng.

"Chúng không phải là loài linh trưởng đầu tiên trên trái đất, nhưng rất gần với loài đầu tiên", ông nhận định.

Erik Seiffert, một giáo sư của Đại học Stony Brook tại Mỹ, nói rằng A. achilles là một trong những hóa thạch linh trưởng hoàn chỉnh nhất mà giới khoa học từng phát hiện.

"Theo tôi, đây là một trong những phát hiện quan trọng nhất trong lịch sử của ngành nghiên cứu động vật linh trưởng thời tiền sử", ông bình luận.