Các nhà khoa học làm việc với máy LHC
gọi dạng vật chất mới là ngưng tụ kính màu. Nó là một làn sóng giống như
chất lỏng, gồm các gluon - những hạt cơ bản có liên quan đến sự tương
tác mạnh, gắn kết các hạt quark với nhau bên trong proton và neutron.
Trước đó, các nhà khoa học đã không mong
chờ thu được loại vật chất trên từ những va chạm của các hạt bên trong
máy LHC. Tuy nhiên, kết quả bất ngờ có thể giúp lý giải hiện tượng lạ
nào đó quan sát được bên trong cỗ máy đập vỡ nguyên tử tọa lạc bên dưới
lòng đất biên giới Pháp - Thụy Sĩ.
Một proton va chạm với một hạt nhân chì, tạo ra một cơn mưa hạt
xuyên qua máy dò của nhóm nghiên cứu máy gia tốc hạt lớn.
Theo trang Live Science,
khi nhóm nghiên cứu cho tăng tốc các hạt proton (một trong những thành
phần cấu tạo nguyên tử) và ion chì (các nguyên tử chì bị tước bỏ
electron và còn chứa 82 proton/ion), rồi cho chúng đâm vào nhau, các vụ
nổ tiếp sau đó đã hóa lỏng những hạt tham gia va chạm và tạo thành những
hạt mới. Hầu hết những hạt mới này bay ra theo mọi hướng với tốc độ gần
bằng tốc độ ánh sáng.
Dẫu vậy, mới đây, các nhà khoa học phát
hiện, một số cặp hạt mới sinh ra từ các vụ va chạm trên bay theo những
hướng tương quan với nhau.
“Bằng cách nào đó, chúng bay cùng
hướng ngay cả khi không rõ chúng có thể liên lạc về hướng với nhau như
thế nào. Điều đó gây bất ngờ cho nhiều người, kể cả chúng tôi”,
giáo sư vật lý Gunther Roland đến từ Học viện công nghệ Massachusetts
(MIT), một thành viên nhóm đứng đầu phân tích dữ liệu va chạm hạt trong
máy LHC, tiết lộ.
Các nghiên cứu trước đây tại trường MIT
đã phát hiện kiểu đặc trưng tương tự trong những vụ va chạm
proton-proton từ cách đây 2 năm. Cũng kiểu bay tương tự từng quan sát
được khi các ion chì hoặc của những kim loại nặng khác như vàng và đồng
đâm vào nhau. Những vụ va chạm ion nặng như vậy đã sản sinh ra một làn
sóng plasma quark gluon - món súp hạt nóng bỏng tồn tại chỉ trong vài
phần triệu đầu tiên của một giây sau vụ nổ Big Bang.
Giới khoa học từng đưa ra giả thuyết
rằng, các vụ va chạm proton-proton có thể tạo ra làn sóng gluon giống
chất lỏng và được gọi tên là ngưng tụ kính màu. Nghiên cứu mới bước đầu
đã cung cấp manh mối khẳng định giả thuyết trên là đúng.
