Nếu là lần đầu tiên bạn đi mua màn hình LCD thì rất khó có thể tránh khỏi việc gặp khó khăn khi phải chọn lựa giữa hàng nghìn model khác nhau cùng với nhiều thông số như: độ phân giải, tần số quét, độ sáng, ... Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một số kiến thức về các thông số của của màn hình LCD cũng như các kinh nghiệm khi chọn mua một chiếc màn hình.
1. Bề mặt màn hình
 | | Màn hình gương (trái) và màn hình nhám (phải). |
Các loại màn LCD hiện nay gồm 2 loại đó là màn hình gương (Glossy) và màn hình nhám (Matte). Gương có tác dụng che chắn cho bề mặt của màn hình, ngoài ra nó còn giúp bạn dễ dàng vệ sinh chùi rửa mà không làm hư hại đến độ bền hay màu sắc hiển thị, Tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến trái chiều về chất lượng hình ảnh giữa hai loại màn này, vì vậy chọn mua loại LCD có gương hay không còn tùy vào cảm nhận của bạn.
2. Độ phân giải
Không giống như CRT, mỗi màn hình LCD đều có một độ phân giải tối ưu (native) tương ứng với số lượng điểm ảnh trên tấm panel của màn hình và bạn sẽ không bao giờ thiết lập được độ phân giải cao hơn độ phân giải tối ưu này. Dĩ nhiên bạn có thể hiển thị ở độ phân giải thấp hơn, tuy nhiên chất lượng hình sẽ tệ hơn thấy rõ.
Nguyên nhân là do một điểm ảnh ảo sẽ được hiển thị bằng nhiều điểm ảnh thực dẫn đến kích thước một điểm ảnh sẽ to hơn và làm hình ảnh sẽ bị nhòe. Nếu bạn thường xuyên chơi game thì cần phải cân nhắc kĩ yếu tố này trước khi bỏ tiền mua một màn hình kích cỡ lớn bởi LCD chỉ có thể hiện thị hình ảnh tốt nhất ở độ phân giải tối ưu, và nếu card đồ họa của bạn không thể “kham” nổi game ở độ phân giải này thì rất lãng phí số tiền bỏ ra.
3. Tốc độ làm tươi (refresh rate)
Điều đầu tiên bạn nên biết là màn hình LCD không bị nháy khi để tần số refresh quá thấp như màn hình CRT. Chỉ số này thông thường là 60Hz, tuy nhiên một số loại màn hình có thể hỗ trợ tần số quét cao hơn. Đối với các ứng dụng văn phòng thông thường, tần số quét có thể không có ảnh hưởng nhưng khi bạn sử dụng các ứng dụng đồ họa như chơi game hoặc xem phim, tần số quét cao sẽ cho hình ảnh mượt hơn. Nếu để refresh rate khác với 60Hz có thể màn hình sẽ gặp hiện tượng mờ hình, lúc này bạn hãy bật tính năng Auto Adjust để màn hình tự động chỉnh lại nét.
4. Thời gian đáp ứng
 | | Mỗi điểm ảnh trên màn hình tương đương như 1 bóng đèn, thời gian đáp ứng chính là thời gian tắt bật đèn. |
Tần số đáp ứng của màn hình LCD được tính bằng tổng thời gian một điểm ảnh sáng lên và sau đó tắt đi. Do thời gian tắt thường chậm hơn thời gian bật nên đôi lúc sẽ gặp phải hiện tượng “bóng mờ” (một số người gọi đó là bóng ma) do màu cũ chưa kịp tắt thì điểm ảnh đã phải theo lệnh của card đồ họa hiển thị một màu mới, hiện tượng này đặc biệt rõ khi chơi các game hay coi phim hành động có nhiều cảnh chuyển động nhanh khiến cho điểm ảnh có thể phản ứng không kịp, rơi vào trạng thái hiển thị 2 màu cùng lúc. Để tránh gặp hiện tượng này bạn nên chọn màn hình có thời gian đáp ứng thấp, tốt nhất là khoảng dưới 5ms. Chỉ số này không quá quan trọng vì mắt người khó có thể cảm nhận được sự khác nhau lên tới vài mili giây như vậy được nên bạn không cần quá phân vân giữa màn có tốc độ đáp ứng 5ms và màn có tốc độ 2ms.
5. Độ tương phản
Độ tương phản (contrast) là sự khác biệt giữa màu sáng trắng mạnh nhất và màu tối nhất trên màn hình, độ tương phản càng cao thì khả năng hiển thị các chi tiết trong vùng tối và sáng sẽ sẽ tốt hơn. Các loại màn hình LCD trên thị trường có độ tương phản từ 200:1 tới 700:1 và thông dụng trong khoảng 350:1 và 500:1. Bạn nên chọn loại có độ tương phản từ 350:1 trở lên.
6. Góc nhìn
Đây là một nhược điểm của màn hình LCD, nếu đã từng sử dụng màn hình LCD chắc hẳn bạn sẽ nhận thấy khi nhìn màn hình dưới một góc nào đó (khác góc 90 độ), màu sắc trên màn hình sẽ bị biến đổi, gây bất tiện trong trường hợp có nhiều người đang cùng nhìn vào màn hình. Hầu hết các loại LCD hiện nay đều có góc nhìn khá rộng, tuy nhiên để chắc chắn bạn vẫn nên kiểm tra để tránh mua về rồi lại không vừa ý.
7. Độ sáng
Ưu điểm của màn hình LCD là sáng hơn rất nhiều so với CRT và điều này khiến cho màu sắc hiển thị cũng trở nên tươi tắn hơn. Chỉ số này thường được tính bằng đơn vị cd/m2 hoặc nits. Thông thường độ sáng vào khoảng 500cd/m2 là vừa phải và bạn cũng không nên bỏ thêm tiền mua những loại màn quá sáng làm gì nếu chỉ sử dụng vào mục đích giải trí thông thường.
8. Đèn nền
Các loại màn hình LCD đều có một nguồn sáng phụ bổ trợ đặt phía sau hay còn gọi là đèn nền vì nếu không màn hình sẽ tối đen và bạn hầu như không thể nhìn thấy gì. Hiện tại các loại màn hình LCD chủ yếu sử dụng đèn neon hoặc đèn LED. Màn hình sử dụng đèn nền LED tuy đắt hơn nhưng có rất nhiều ưu điểm như tiết kiệm điện, thời gian khởi động nhanh và không bị tối dần theo thời gian như đèn neon. Một lưu ý khác khi mua đó là một số loại màn hình kém chất lượng có thể có hiện tượng “rò sáng” xung quanh viền của màn hình. Để kiểm tra bạn hãy để màn hình hiển thị toàn màu đen và kiểm tra xem có bị rò sáng hay không. Đối với các loại LCD tốt, hiện tượng này hầu như không xảy ra nhưng không nên loại trừ trường hợp sản phẩm bị lỗi.
c | | Màn bị rò sáng nặng ở phía dưới. |
9. Điểm ảnh chết
Đây có lẽ là nỗi ám ảnh của tất cả người dùng LCD. Điểm ảnh chết là điểm ảnh chỉ có khả năng hiển thị một màu nhất định trong số 3 màu cơ bản (xanh lá cây, đỏ hoặc xanh da trời). Để nhận biết các điểm ảnh bị chết, đơn giản nhất là bạn hãy để nền đen hoàn toàn, những điểm ảnh chết sẽ trở nên nổi bật. Những điểm ảnh chết sẽ làm cho bạn cảm thấy cực kì khó chịu, đặc biệt là ở những vị trí gần khu vực giữa màn hình. May mắn là công nghệ sản xuất LCD hiện nay đã tiên tiến hơn rất nhiều so với trước đây nên số lượng điểm ảnh chết nếu có cũng chỉ dừng ở mức 1 hoặc 2 điểm.
Trong trường hợp màn hình có quá nhiều điểm ảnh chết, bạn có thể gửi trả sản phẩm để đổi. Tuy nhiên việc có được bảo hành hay không lại phụ thuộc vào chính sách của nhà sản xuất cũng như nơi bán hàng. Vì vậy tốt nhất bạn yêu cầu nơi bán bật màn hình và kiểm tra màn hình thật cẩn thận trước khi mua về bằng cách đổi nhiều màu nền khác nhau và quan sát thật kĩ. Trong trường hợp không may khi đã kiểm tra mà đến khi mua về màn hình vẫn “dính” điểm ảnh chết, bạn có thể tham khảo cách khắc phục tại đây. |
