|
| Trạng Quỳnh dạy học |
 |
|
| Trạng Quỳnh bỏ nhà quan Bảng ra về, đi đến nửa đường thì gặp một anh thợ cày, xem bộ mặt mũi cũng sáng sủa liền lân la gạ chuyện. |
|
- Anh đã có vợ chưa? Trông anh mặt mũi khôi ngô đến thế, sao không đi học?
Anh thợ cày trả lời:
- Thưa ông tôi chưa có vợ con gì cả, trước cũng theo đòi bút nghiên, hòng kiếm dăm ba chữ, nhưng dốt quá, nên phải đi cày.
- Thế bây giờ anh có muốn học hành, đỗ đạt rồi lấy gái quan Bảng không?
- Cảm ơn ông có lòng thương, tôi chỉ mong kiếm dăm ba chữ để xem văn tự,
giấy má mà cũng không đọc được, dám nói gì đến đỗ đạt. Còn việc lấy con
quan Bảng thì đến ông Trạng Quỳnh còn chưa chắc huống chi tôi.
Quỳnh dỗ dành:
- Anh đừng ngại, quan Bảng trước thấy Quỳnh hay chữ, có ý nhắm chọn
Quỳnh làm rể, nhưng sau khi thấy Quỳnh hữu tại vô hạnh, nên thôi không
gả nữa. Quan chỉ muốn kén một anh chàng rể nết na, phải chăng thôi, còn
văn chương chữ nghĩ thì cứ tàm tạm là được. Tôi trông anh cũng khôi ngô
tuấn tú, nếu chịu khó học ta sẽ dạy cho, dốt mấy học mãi cũng phải khá.
Ta với quan Bảng vừa là tình thầy trò, lại có tình bà con, nếu anh thuận
thì rồi dần dà ta sẽ làm mối cô Điềm cho.
Anh thợ cày nghe Quỳnh nói bùi tai, mừng lắm, rước Quỳnh về nhà, thiết đãi cơm rượu tử tế và để Quỳnh ở lại dạy mình học.
Quỳnh bảo anh thợ cày dọn một cái buồng học ở nơi thật kín đáo, cấm tiệt
không cho ai vào và không cho ai biết có Quỳnh ở đấy. Ngày ngày Quỳnh
dạy anh kia nghêu ngao vài chữ, nhưng về cách đi đứng, ăn nói và chữ
viết thì dạy rất cẩn thận. Lại bảo anh thợi cày sắm hai cái hòm sơn son,
án thư ống bút và dăm ba bộ sách cổ, bày ra ngoài cho có vẻ.
Được ít lâu, Quỳnh bảo anh thợ cày xin vào tập văn ở trường quan Bảng.
Cứ đến kỳ văn thì anh thợ cày chỉ việc chép lại. Nhờ thế kỳ nào bài của
anh thợ cày cũng được đem bình.
Quỳnh lại lập mẹo bảo anh thợ cày tìm một bạn học hơi thông thông, đưa
về nhà làm bạn học, nhưng vẫn giấu không cho biết có Quỳnh ở đấy.
Đến kỳ văn sau, Quỳnh làm hộ cả hai người, rồi cho anh thợ cày chép lại
cả. Quan Bảng chấm văn thấy bài anh bạn kia xưa nay văn lý tầm thường,
mà nay lại có nhiều câu trác lạc. Đem so sánh thì thấy giống hệt nét chữ
của anh thợ cày, quan Bảng cho gọi anh kia ra hỏi, thì trước anh ta còn
chối, sau ohải thú nhận là đã nhờ anh thợ cày làm hộ.
Từ đó, quan Bảng yên chí anh thợ cày là người hay chữ, kể về tài thì
cũng xấp xỉ bẳng Quỳnh, còn về hạnh thì ăn đứt Quỳnh, nên đem lòng yêu
mến.
Bỗng bẵng đi vài tuần, anh thợ cày không đến trường tậo văn nữa. Sau đó
lại nghe tin đồn là anh ta nghỉ học để đi dạm vợ. Quan Bảng nghe tin ấy,
vội vàng bắn tin gả con gái cho.
Quỳnh biết quan Bảng đã mắc mưu, liền bảo bố mẹ anh thợ cày đem lễ đến hỏi. Quả nhiên cả quan Bảng và Thị Điểm đều bằng lòng.
Quỳnh xui anh thợ cày xin cưới ngay, kẻo để lâu sợ vỡ chuyện.
Sắp đến ngày cưới, Quỳnh bảo anh thợ cày đem quốc cưa thành từng đoạn,
đem bỏ vào hòm sơn son khóa lại. Xong rồi Quỳnh cắp nón ra đi. Trước khi
đi Quỳnh dặn học trò: “Ta có việc cần, phải đi xa độ vài tháng, nên
không dự đám cưới anh được. Song ta có vài điều căn dặn phải nhớ đấy chớ
quên: Khi cưới vợ về thì phải lập mặt nghiêm, nếu nàng có dở văn chương
ra thì tìm cách gạt phắt đi, nếu không lòi cái đuôi “dốt” ra thì khốn!
Anh thợ cày vâng dạ.
Thị Điểm từ ngày về nhà chồng, thấy chồng nghiêm quá nên cũng không dám
đả động gì đến việc văn chương thơ phú lục. Nhưng cô ta rất lấy làm lạ
là ngày nào chồng cũng chỉ xem đi xem lại có một cuốn cổ văn, còn ngoại
giả không thấy cuốn sách nào khách nữa,, nên trong lòng cũng sinh nghi.
Lại đôi ba lần, Thị Điểm làm thơ cho chồng họa, nhưng chồng chỉ liếc mắt
qua rồi lờ đi.
Một hôm, nhân chồng đi vắng. Thị Điểm mới cạy đôi hòm son ra xem thì chỉ
thấy cày cuốc cưa vụn từng khúc trong đó. Ngay lúc ấy chồng về, Thị
Điểm tra hỏi nguyên do, anh ta đành phải thú thực đầu đuôi.
Thị Điểm lúc đó mới ngả ngửa người ra, biết là mắc mưu Quỳnh, nhưng trót
tay đã nhúng chàm, đành phải đóng cửa dạy chồng học. Rồi một hôm tự
nhiên thấy Quỳnh xuất hiện, vừa cười vừa hỏi Thị Điềm:
- Đã biết tay Trạng Quỳnh chưa? Còn nhớ câu “…long vẫn hoàn long” nữa không?
Thị Điểm đành xin lỗi, còn anh thợ cày từ đó mới biết thầy của mình đích thị là Trạng Quỳnh. |
|
|
|
|
|
|
