Trong căn nhà hai gian lợp proximăng nằm giữa cánh đồng ở xã Thất Hùng (Kinh Môn, Hải Dương) chị Nguyễn Thị Vân (37 tuổi) - người mất tích 21 năm trở về, và anh Hòa (39 tuổi) - ân nhân giúp chị trốn thoát đã kể về hành trình hơn 21 năm đau đáu nhớ gia đình sau khi bị bán sang Trung Quốc.

Năm 1991, chị và 3 người bạn đã bị lừa bán sang Trung Quốc làm vợ những người đàn ông lớn tuổi. Sau vô số trận đòn thừa sống thiếu chết, thiếu nữ 16 tuổi chấp nhận làm vợ người hơn mình 20 tuổi. Tại ngôi nhà nằm trên đỉnh đồi ở vùng hẻo lánh của tỉnh Quảng Đông, thiếu nữ Hà Nội bắt đầu cuộc đời làm vợ nơi xứ người trong tủi nhục và nỗi nhớ nhà từ đó.

Năm bị lừa bán sang Trung Quốc, chị Vân mới 17 tuổi. Ảnh nhân vật gia đình cung cấp.

Sau hơn một năm, hai người có con đầu lòng rồi sau đó đứa thứ hai, thứ ba lần lượt ra đời (con thứ hai mất khi còn nhỏ). Có với nhau 3 mặt con, chị nghĩ chắc chồng sẽ đồng ý cho gọi điện về nhà nhưng vừa nghe vợ đề đạt, chồng đã chối phăng và bắt đầu giám sát, ngắt cả điện thoại bàn.

Lần bỏ trốn đầu tiên lúc đứa con gái đầu của chị khoảng 6-7 tuổi. Hôm đó, đợi đến gần sáng, chị bỏ trốn nhưng do không thông thuộc đường rừng nên loanh quanh vài quả đồi thì nhà chồng tìm được. Người vợ bị cảnh cáo, dọa cắt gân tay, gân chân.

Bẵng đi một thời gian, chị Vân lại cùng một phụ nữ Việt Nam khác rủ nhau trốn. Chạy được một đoạn đường khá xa, cả hai đói khát và bị đoàn người cưỡi ngựa, đi xe máy đuổi theo nên đành... quay về. Lần ấy, chị lĩnh đòn nhừ tử.

Những ngày ở Trung Quốc, chị Vân hay kể cho các con về gia đình ở Khâm Thiên (Hà Nội), về ông bà ngoại và 4 bác trai. Các con cũng hay hỏi chị ông bà thế nào và muốn được về thăm họ. "Mỗi lần thấy con hỏi, những kỷ niệm ngày xưa lại ùa về và thôi thúc tôi phải trốn. Tôi nhớ gia đình và tự hỏi không biết bây giờ bố mẹ ra sao. Có lẽ họ chẳng còn nữa rồi", chị Vân cúi đầu tâm sự.

Lần thứ ba, chị trốn cùng con gái lớn khi ấy đã 16-17 tuổi. Lúc bị bắt lại, chị bị cách ly, nhốt ở ngôi nhà trên đồi. Căn nhà có hai buồng, chồng chị ở buồng ngoài canh chị ở buồng trong. Mọi sinh hoạt từ ăn, uống và tiểu tiện, chị đều phải "giải quyết" trong căn buồng ấy.

Bên dưới quả đồi nhà chị có nhóm 6 tài xế người Việt thường hay chở vật liệu xây dựng. Nghe thấy có người Việt mới sang, chị thường xuống chân đồi để được nói chuyện bằng tiếng mẹ đẻ, để thấy gần gũi, đỡ nhớ nhà. Rồi chị gặp anh Hòa (quê Hải Dương) sang đây được gần 2 năm.

Lúc đầu, cả hai xem nhau là anh em, bạn bè và tâm sự về cảnh ngộ. Anh Hòa đã có vợ và hai con ở quê. Sau khi ly hôn, anh lưu lạc đến Quảng Đông kiếm sống. Trước khi gặp chị Vân, anh từng giúp một số cô gái trốn về nước trót lọt. Đồng cảm, cả hai đến với nhau lúc nào không hay.

"Càng gần anh ấy, tôi càng muốn trở về. Ở bên này, cuộc sống thiếu thốn tình cảm, không có sự quan tâm hay những câu nói nhẹ nhàng như 'anh, em'. Với chồng, tôi chỉ là món đồ được mua về. Chúng tôi không có chuyện gì để nói và đánh vợ suốt ngày", chị Vân kể.

Sau nhiều ngày quan sát lịch trình và thời gian biểu của chồng chị Vân, cả hai thống nhất đợi hôm ông ấy đi vắng, anh Hòa sẽ tới giải cứu chị.

Hiện tại, chị Vân cùng anh Hòa sống trong căn nhà cấp bốn giữa cánh đồng ở Hải Dương.

Ngồi cạnh vợ trong căn nhà nhỏ tuềnh toàng ở Hải Dương, anh Hòa thỉnh thoảng đỡ lời chị Vân khi thấy bà xã hướng ánh mắt về phía mình. "Tôi xô cửa vào, rồi đặt Vân nằm vào trong chiếc thùng sắt hàn sẵn dưới gầm xe. Để không bị rơi giữa đường, tôi buộc chặt cô ấy lại. Nếu ngồi trên cabin sẽ rất dễ bị phát hiện, vì vậy, tôi nghĩ ra cách để Vân dưới gầm ôtô", anh kể.

Lúc mới lên xe, chị nhớ mình còn mở mắt ra xem đường và nhìn ngó xung quanh nhưng sau đó chị quá sợ hãi và không còn biết gì. Anh Hòa cho hay, quãng đường bỏ trốn từ nhà chị Vân là đường đất và nhiều ổ gà nhưng anh phải chạy nhanh nhất có thể.

Đi được 60 km về đến cổng xưởng nơi anh Hòa làm việc, anh bỏ lại chiếc xe cùng toàn bộ giấy tờ trên đó rồi bế chị Vân lên chiếc xe con đã bố trí sẵn. Để thuê được chiếc xe này anh phải bỏ ra gần 30 triệu đồng để những người Việt có "máu mặt" ở đó "bảo kê" thì mới trót lọt.

Lúc lôi chị ra khỏi gầm xe, anh tái mặt khi thấy chị người cứng đơ, phủ đầy bụi, cát và mắt không mở được ra. Sau một hồi hô hấp nhân tạo, chị mới dần tỉnh lại. Trên đường đi, cả hai vào nhà người Việt xin quần áo, đồ ăn và nước uống rồi lại đi tiếp. Để tránh bị phát hiện, cả hai liên tục thay đổi phương tiện di chuyển, lúc đi xe tải, đi tàu hoặc ôtô khách. Số tiền tích cóp suốt thời gian làm việc bên Trung Quốc, anh Hòa dành hết cho cuộc giải cứu này.

"Đói, khát nhưng phải đợi đến đêm cả hai mới xuống xe mua đồ ăn vì không dám lộ diện ban ngày. Không có giấy tờ tùy thân nên cả hai sợ bị bắt", anh Hòa kể lại.

Ròng rã 4 ngày đêm, hai người về đến cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh) vào tháng 5/2012 khi trong túi không còn một xu. Anh Hòa gọi điện về cho bố ở quê để "cầu cứu". Bố mẹ anh ra đón và bất ngờ khi trông thấy cậu con trai râu tóc để dài, người gầy gò đi cùng cô gái thấp bé.

Không rõ bố mẹ còn sống hay đã khuất lại sợ anh em không nhận vì mất tích đã lâu, chị Vân theo anh Hòa về sống ở Hải Dương. Được bố mẹ anh động viên, chị cùng anh Hòa tìm đường về ngôi nhà ở ngõ chợ Khâm Thiên, nơi chị sinh ra và lớn lên. Để có tiền lên Hà Nội, bố mẹ anh đã bán đi vài tạ thóc vừa gặt và dặn dò: "Nếu trở về mà không ai nhận thì quay lại đây làm con dâu của bố mẹ".