Theo tin của trang Địa lý quốc gia Mỹ, con người ai cũng biết sự tồn tại của các kim loại quý như vàng bạc trên trái đất là đều do các vụ nổ siêu sao mới (siêu tân tinh), nhưng thực tế quá trình khởi nguồn chính xác của các nguyên tố kim loại này trước nay vẫn chưa lý giải đươc. Hiện một nghiên cứu mới nhất đã đưa ra một vài manh mối để lý giải vấn đề trên.
Đa số các nguyên tố nhẹ như hydro và helium đều hình thành sau vụ nổ,
còn các nguyên tố nặng hơn như carbon và oxy lại được hình thành thông
qua cơ chế tổng hợp hạt nhân trên các hằng tinh. Tuy nhiên những nguyên
tố hiếm như vàng, bạc lại cần một môi trường hằng tinh cực đoan nhất mới
hình thành được, chúng chỉ được sinh ra khi có vụ nổ siêu sao mới,
nghĩa là hàng loạt các hằng tinh bị hủy hoại cùng lúc.
Nhà thiên
văn học đại học Heidelberg Đức, Camilla Hansen nói, khi những hằng tinh
vĩ đại này bị hủy diệt, chúng sẽ phân tán những vật chất mới trong
không gian vũ trụ, đó chính là nguyên nhân đa số các vật chất kim loại
tồn tại trên trái đất.
Mộc Nam (Theo Huanqiuwang)
Để
xác định một cách chính xác sự ra đời của kim loại bạc, nhóm nghiên cứu
của Hansen đã sử dụng mô hình máy tính để quan sát hơn 70 nhóm hằng
tính lớn. Họ tiến hành phân tích quang phổ các hằng tinh để xác định tổ
hợp hóa học của chúng. Hansen cho hay: “Độ giàu phần tử của các nguyên
tố hóa học có ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ đường quang phổ của
chúng, điều này cũng liên quan đến nhiệt độ của các hằng tinh”.
Nghiên
cứu cho thấy, khối lượng hằng tinh sản sinh ra nguyên tố bạc nhỏ hơn
hằng tinh sản sinh ra vàng, cơ chế tổng hợp hạt nhân của chúng cũng hoàn
toàn khác nhau, bạc được sinh ra thông qua “quá trình r” tương đối
nhỏ.
Những phát hiện này đã góp phần khẳng định khối lượng các
hằng tinh khác nhau sẽ sản sinh các nguyên tố kim loại khác nhau. Hansen
cho rằng: “Khi các hằng tinh có khối lượng lớn gấp 8, 9 lần mặt trời bị
hủy hoại thì sẽ hình thành các vụ nổ siêu sao mới, và quá trình đó chỉ
có thể sản sinh ra các nguyên tố có lượng nguyên tử nhỏ hơn Palađi và
Bạc, chứ không thể hình thành các nguyên tố nặng hơn”. Bà còn nói thêm:
“Quá trình r còn liên quan đến các vụ nổ siêu sao mới”. Như vậy, cho
dù một hằng tinh bị nổ sẽ sản sinh ra lượng kim loại tương đối ít, chỉ
là 1/100 triệu lần so với khối lượng nguyên thủy của hằng tinh đó, nhưng
siêu sao mới có thể sinh ra bạc lại nhiều hơn so với siêu sao mới sinh
ra vàng. Sự không cân đối về kích thước vũ trụ đã giúp chúng ta giải
thích được nguyên nhân vì sao trữ lượng vàng trên trái đất lại ít hơn
bạc.
Mộc Nam (Theo Huanqiuwang)