Màn biểu diễn của Clever Hans đã thu hút số lượng người xem lớn chưa từng thấy.

Con ngựa này tên là Clever Hans, được toàn thế giới biết đến bởi khả năng không thể giải thích của nó. Vào năm 1891, màn biểu diễn của Von Osten William cùng với con ngựa tuyệt vời đã thu hút số lượng người xem lớn chưa từng thấy.

Hans không chỉ biết đếm mà còn có thể xác định được thời gian, đọc và viết theo chính tả (tất nhiên là chỉ với tiếng Đức).

Vì không thể nói, nó diễn đạt chủ yếu bằng cách giậm chân trên mặt đất. Nếu được hỏi 5 cộng 2 bằng bao nhiêu, Hans sẽ giậm chân bảy lần; nếu được hỏi sau thứ 2 là thứ mấy, Hans sẽ gõ nhẹ một lần là ám chỉ thứ ba, hai lần ám chỉ thứ tư, và cứ như vậy.

Điều bí mật ở đây là gì? Đó là một trò lừa đảo hay con ngựa này thật sự có khả năng đặc biệt? Để giải quyết bí ẩn đó, một nhóm các nhà nghiên cứu dẫn đầu bởi Giáo sư triết học Carl Stumpf đã tiến hành những bước kiểm tra với Clever Hans.

Năm 1904, nhóm chuyên gia tuyên bố họ không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy dấu hiệu của các thủ đoạn gian trá. Tuy nhiên, Giáo sư Stumpf và một thành viên trong nhóm, Oskar Pfungst, cuối cùng đã tìm ra mấu chốt vấn đề. Họ nhận thấy Hans hiếm khi có thể trả lời các câu hỏi mà Von Osten không biết câu trả lời. Điều này chứng tỏ chắc chắn có một số liên kết nào đó giữa họ.

Qua những thử nghiệm và quan sát hết sức cẩn thận, họ nhận ra rằng Hans đã phản ứng với các tín hiệu vô thức từ người huấn luyện của mình. Ví dụ khi Hans được yêu cầu cộng 2 và 3, von Osten (đứng ngay trước mặt Hans và nhìn nó liên tục) sẽ nghiêng về phía trước một chút sau khi Hans giậm chân lần thứ năm và trước khi nó gõ cái thứ 6.

Với những câu hỏi về các ngày trong tuần, nghĩa của một từ, hoặc câu hỏi về toán học, người huấn luyện sẽ thực hiện các động tác tinh tế rất khó phát hiện khác (đôi khi chỉ đơn thuần là sự thay đổi nét mặt) và lúc đó, Hans sẽ dừng lại.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận được rằng Clever Hans là con ngựa rất thông minh. Câu chuyện về nó hiện nay vẫn là đề tài thảo luận giữa các nhà tâm lý học và các chuyên gia nghiên cứu về giao tiếp động vật.