Việt Nam hợp tác với NASA trong quan trắc và giáo dục

-Ông Michael O'Brien: Vai trò của Việt Nam trong quan hệ hợp tác với NASA mới chỉ bắt đầu. Hôm nay, tôi ký kết Tuyên bố hợp tác với Viện KH-CN Việt Nam nhằm liệt kê một số lĩnh vực mà hai bên mong muốn hợp tác.

Về cơ bản, có hai lĩnh vực mà hai bên mong muốn hợp tác là quan trắc trái đất và giáo dục. NASA đã có quan hệ hợp tác với nhiều nước trên thế giới vì chúng tôi đang nỗ lực tìm hiểu trái đất như một hệ thống. Điều đó đòi hỏi sự hợp tác quốc tế và sự tham gia của các nước nhằm huy động trình độ chuyên môn, hệ thống cơ sở vật chất, các mạng lưới mặt đất đặt tại Việt Nam, sự tham gia của các nhà khoa học vào lĩnh vực nghiên cứu giúp hiểu được các hiện tượng toàn cầu, như hiện tượng trái đất ấm lên, cũng như nhiều hiện tượng khác. Chúng tôi tin tưởng rằng mối quan hệ này sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên.

- Việt Nam có thể đóng góp như thế nào cho lĩnh vực nghiên cứu vũ trụ?

- Tôi xin đưa ra một ví dụ. Việt Nam có thể tham gia vào công tác quang kế - đo ánh sáng mặt trời và thành phần của các hạt trong bầu khí quyển. Những dữ liệu thu được sẽ được đưa vào hệ thống dữ liệu toàn cầu mà các nhà khoa học có thể sử dụng để phục vụ nghiên cứu của mình hoặc để so sánh với dữ liệu do vệ tinh chụp được từ trên cao. Đôi khi việc kiểm tra dữ liệu do các vệ tinh cung cấp cần phải được kiểm tra xem có chính xác hay không.

Cách duy nhất để kiểm tra là tiến hành đo lường trên mặt đất. Đó là một ví dụ về quang kế mà NASA có thể hợp tác với Việt Nam.

- Ngoài lĩnh vực nghiên cứu vũ trụ, NASA cũng rất chú trọng tới vấn đề phổ biến kiến thức cho cộng đồng. Tuyên bố hợp tác giữa NASA và Viện KH-CN Việt Nam cũng bao gồm hoạt động giáo dục. Xin ông cho biết cụ thể về chương trình hợp tác giáo dục vì môi trường (Global Learning and Observation to Benefit the Environment – GLOBE)?

- Đây là một chương trình rất thú vị, được thực hiện hoàn toàn qua internet. Chúng tôi có thỏa thuận hợp tác với hơn 100 quốc gia trên thế giới. Ở mỗi nước, cơ quan giáo dục triển khai ở từng trường học thuộc các cấp, từ tiểu học tới trung học, để mỗi sinh viên từ khi còn rất nhỏ có nhiều cách để thực hiện những đo lường thực tế, ví dụ đo lường nhiệt độ, độ ẩm, mức độ mây che phủ, dưới sự hướng dẫn của giáo viên.

Những số liệu này sẽ được đưa vào kho dữ liệu trực tuyến, và sẽ được các nhà khoa học khắp thế giới sử dụng. Nhờ đó, học sinh, sinh viên có thể học hỏi qua từng dự án cụ thể, cũng như có thể so sánh với dữ liệu do những học sinh, sinh viên khác trên thế giới thực hiện. Đây là một dự án giáo dục tuyệt vời vì nó giúp kích thích niềm đam mê KH-CN ở giới trẻ. Khi lớn lên, họ sẽ có những kiến thức cơ bản và niềm đam mê yêu thích về toán học, đo lường, để từ đó lựa chọn những môn học phù hợp khi vào đại học.

- Nghiên cứu vũ trụ là lĩnh vực rộng, nhưng cũng có thể áp dụng vào nhiều lĩnh vực của đời sống hàng ngày. Xin ông cho biết một vài ứng dụng cụ thể?

- Ở Mỹ, hiện tại chúng tôi có 15 vệ tinh đang bay quanh quỹ đạo thấp của trái đất để thực hiện nhiệm vụ quan trắc. Những vệ tinh này tiến hành đo lường rất nhiều đặc điểm về đất, nước, không khí và các quá trình liên quan. Chúng tôi có thể chụp ảnh từ trên cao để biết điều gì đang xảy ra dưới mặt đất.

TS Lê Huy Minh, Phó viện trưởng viện Vật lý địa cầu hướng dẩn đoàn NASA thăm
Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần (Ảnh: Minh Cường)

Chúng tôi có thể biết tình hình lũ lụt, độ cao của mực nước biển, hồ và những nguy cơ xảy ra thảm họa để cảnh báo trước cho mọi người. Có thể theo dõi các thảm họa động đất, những vấn đề đe dọa mùa vụ như hạn hán hay quan sát những thiệt hại do thiên tai gây ra. Những dữ liệu này cần thiết cho nhiều ngành khác nhau.. Điều quan trọng là phải cung cấp những dữ liệu đó cho các nhà làm luật của mỗi nước để họ có biện pháp cần thiết để đối phó với các vấn đề nảy sinh.

- Xin cảm ơn ông!

Ngày 5/12, tại Viện KH-CN Việt Nam, đã diễn ra lễ kí kết giữa Viện KH-CN Việt Nam với Cơ quan Hàng không không gian Hoa Kỳ (The National Aeronautics and Space Administration - NASA). Đoàn NASA do ông Michael F.O’Brien, Phó giám đốc phụ trách các quan hệ quốc tế và quan hệ liên tổ chức của NASA dẩn đầu. Nội dung kí kết bao gồm những vấn đề như: Quản lý thiên tai và an ninh lương thực; trao đổi dữ liệu vệ tinh quan sát trái đất; hoạt động giáo dục môi trường; phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực nghiên cứu không gian...